LESSON 13
June 18 – 24
EGYPT AH ISRAEL
SABBATH NITAKLAM:
June 18
Tukalsung Simding: Pian. 46; Rom.10:12, 13; Pian. 47; 48; Sawl. 3:25, 26; Pian. 49; Phil. 2:10; Pian. 49:29–50:21.
Kamngah: “Tua ahih ciangin Egypt gamsung Goshen leitangah Is raelte teng uhhi. Tua lai-ah amaute neihsa ngah uh a, pungin tampitak apha uhhi” (Genesis 47:27).
Piancil sungah Jacob leh Joseph tepata nuntak tawpnalam teng omhi. Jacob (Israel) in Canaan nusia (Pian. 46) in Egypt ah teng dingin vazuan (Pian. 47) a, tualai ah si hi (Pian. 49:29–50:21). Egypt ah a teen hun sung khempeuh zong Khapsa Gam mah lam-etpi mah in na nei uhhi (Gen. 50:22–26).
Egypt tungkhin phet in Jacob in Pharoah thupha pia a (Pian. 47:7– 10), minam khempeuh a ding thupha nahi ding acihpen (khenkhat) a tangtun ahi hi (Pian. 12:3). Jacob in a sih madeuh in zong Joseph’ tapate thuphapia hi (Pian. 48). Jacob in ama’ tapate zong thupha pia a (Pian. 49:1–28), Israel nam 12 teng mailam thupiang ding teng genkhol sak hi (Pian. 49:1–27).
Israel in “galtai” peuh leh Egypt ah pemta peuh in omlel napi, Khapsa Gam pen lam-en phamahmah hi. Piancil laibu in Israel mite Egypt ah a omnathu tawh tawpliang ahih hang, Joseph in mundangthu zong a genna om veve sam: “Kei a si ding ka hita hi. Ahih hangin Pasian in note hong kem ding a, hih leitung panin Amah in Abraham, Isaac leh Jacob tungah a ciamsa leitang ah note hong paikhiat pihto ding hi.” cihi (Pian. 50:24).
SUNDAY
June 19
JACOB IN JOSEPH KIANGAH PAI
Piancil 46 sim in. Jacob in Canaan pan a paikhiatna ah bangthu kician omhiam?
Jacob in Canaan a nutsiat lai in lam-etna a dimin na nei hi. Gilkial nawnlo ding cih lungmuanna, Joseph nungtalai cih thu manpha cihte in, Khapsa Gam nutsiat zawhtheihna tha naguan hi.
Jacob a paikhiatna in Abraham paikhiatna hong phawksak a, ahihhang Abraham in Khapsa Gam manawh hizaw hi. Abraham tungah Pasi an in apiak kamciam mah Jacob in zong nangah a, “minam lian khat” suak ding ci hi (Pian. 46:3; leh Pian. 12:2 simkak in). Hih tengah Pasian’ sapna panin Abraham tungah Pasian’ kamciam hong phawksak a; a munnih tuakmah in a kibang kammal “laukei in”(Pian. 46:3; leh Pian. 15:1) ci a, mailam ah daupai mahmah ding kamciam ahi hi.
Egypt gamah a paisuk teng min sazian sungah a tanute zong kihel a (Pian. 46:7), a-ta ciin laitak mahin na pung mahmah ding hiacih kamciam tangtunna ahi hi. “Sawmsagih” a cihlak ah, (Jacob, Joseph leh a tapa nihte) akihel hi a, avekpi hipah uhhi. “Israel buppi” mah Egypt ah paisuk uh cihna hi. Nambat 70 a cihzong pen minam phazah (Pian. 10) cihna hi a, Jacob khualzinna panin minam a piangkhia dingteng a cihnopna ahi hi.
Hih thumaante pen tuakhiat kum tampitak khit ciang bekin a picing ding hi a, singlamteh khit ciangin hotkhiatna ngiimna a kicingzaw in, Abra ham’ tate bek hi lo, mihing khempeuh a ding hong kipulak ding cihna zong ahi hi.
Hih innkuan Abraham suanleh khakte tangthu in, khalam pilna i ngahtheih nading hi a, hotkhiatna tangthu sungah khenkhat mahin pang a; hih a puksa leitung pen Pasian in a hihtheitawp in tankik ding a geelna sungah khenkhat in kihel hi.
“Jew leh Greek kideidanna omlo a, Topa in mi khempeuh’ Topa hikim a, Topa tungah huhna a ngen khempeuhte in hotkhiatna a ngah ding uhhi” (Rom. 10:12, 13). Vannuaibup a huam lungdamthu ahihna Paul in bangci gen hiam? Tua sangin a thupizaw kan lai-in, pawlpi khat ihihna tawh hih kammalte tungtawnin lungdamthu koibang in zeelsak thei ding ihi hiam?
MONDAY
June 20
JACOB IN EGYPT AH TEENG
Egypt gam ah Joseph nungta laihi cihthu Jacob kiangah akigen ciangin Jacob lawp mahmah a, Topa in zong “zanin mang musak” (Pian. 46:2)a, paikhiat ding zong thupia hi. Jacob in Khapsa Gam nusia in, nidang ciangin Pasian’ mite in a paikiknop nawnlohna a suak ding, Egypt gam vazuan hi (Thu. 17:16).
Piancil 47 sim in. Khalam thumaan leh thukhun bangpeuh namu hiam?
“Joseph in, a ten nadinguh innmun logam Pharoah kiangpan ngen dingin a sanggamte nga a paipih hi. Pharoah in Joseph tungah a lungdam manin, Joseph sanggamte nasep ulian za a tuam tuam piathei mah ding hi a; a hihhang Joseph in a sanggamte tua kumpi nasepna tawh zia-etna sung a lut loh nadingun, kumpipa kiangah amaupen Egypt gam a omden ding hi lo in, a khualzin pak danin gen hi. Kumpipa in a ngetna uhtawh kituak in, a teenna ding uh leihoihpenna mun ahi Goshen gam a pia hi”—Ellen G. White, Patri archs and Prophets, p. 233.
Hih khualzin pemtate in khutdawhngen peuh in a nuntak maimai ding pen a pilvang Pharoah in deih sak phalo hi. Amaute in a teenna mun vuah hoihtak a omtheihna dingun a “nasep” (Pian. 47:3) bang hiam cih dawpsak hi. Amau’ siamna bangbang in zangnuam a, a “ganhingte a kemding” nangawn in deihsak hi (Pian. 47:6).
Tua bangin Jacob in, khualzin pemta, nuainungzaw ding pipi, tua gamsungah makaipi in a ding a, “Jacob in Pharoah thupha apia hi” (Pian. 47:7). Amah a tualniampenpa in a lian mahmah Egypt kumpipa Pharoah thu pha a piapa ahi hi. Koibang in piangthei mawk hiam?
Tua tengah ‘amad lifney, acih “amai ah koih” (Pian. 47:7) acih pen siampite tawh kizang phadeuh zaw hi (Siam. 14:11). Tua pen, tanglai Egypt kumpi Pharoah in siampilian na hi pahpah a, khalam ah makai mah hinapi, Jacob in tua Egypt siampilianpa sangin amah a sangzaw in omlai acihna ahi hi.
Eite dinmun in koibang peuh hitaleh, eite pen “siampi nam, mi nam siangtho leh teel tuam minam” ihih manin, mite tungah i hihziate in bang khiatna neithei hiam?(1 Pet. 2:9)? Eima upna in bang vaipuak hong guan thei hiam?
TUESDAY
June 21
JACOB IN JOSEPH’ TAPATE THUPHAPIA
Jacob a sihding hun nai mahmah ta ahih manin, a pa Abraham tun gah Pasian in apiaksa (Pian. 17:8) “a neih tawntung ding” gamh acih pen Pasian mah in ama’ tungah a kamciam phatna mun (Pian. 48:4) Bethel ah a ciahkik hunlai hong phawkkik a (Pian. 35:1–15) hi. Jacob in asih ding an gaihsut ciangin Khapsa Gam lam-etna in ama’ ading lam-etna khangsak han han hi. Tua ciangin Jacob in Egypt ah asuak Joseph’ tapate lam kihei in, thu pha pia a, maihun ah ama’tapate lakah guang hi.
Piancil 48 sim in. Jacob in a tu dangte thupha pialo in banghang in Joseph’ tapate nihte bek pia sese hiam?
Joseph’ tapa nih, Manasseh leh Ephraim tegel pen Jacob thupha piak tupa amau nihbek hi. Amaugel pen tupa pan in tapa dinmun a tungto ahi uhhi (Pian. 48:5). Jacob thupha piakna aha ta upazaw Manasseh sangin, a nau zaw Ephraim thupisakzaw a hihtei hang, ataktak in Jacob in, Joseph thupha a piak dingteng ahi hi(Pian. 48:15).
Hihteng ah abeisa hun a Pasian in a kepcinna leh mailam ading a kamciam omlai teng mimal teci panna i mu hi. Jacob in amah nekleh dawn a kipan lungmuanna a piapa pen, Abraham leh Isaac Pasian naci hi (Pian. 48:15). “Siatna khempeuh panin kei hong tankhia”(Pian. 48:16)tua Pasian mah ahi hi. Jacob’ lungsim sungah, amah’n a kilaipih “Bethel a Pasian” (Pian. 32:29) leh ama’ min zong Jacob panin “Israel” in a khelsak Pasian zong a lungngai hi.
A sia khempeuh a hoihlam in Pasian in a heisakna teng a ngaihsut ciangin, tulaitak in ata a tute leh Joseph tungah a hihsak mahbang in, mailam ah a suanlehkhakte zong Canaan atundong mahuh kem ding hi ci in Jacob in a lam-etna pulak hi. Hihthu tengpen, Shechem gam (Pian. 48:22), ama’ han
ciamna tawh a ngahbeh (Pian. 33:19) bekthamlo, Joseph’ guhte phum nading mun ahilai (Josh. 24:32) leh, Israel beh tuamtuamte a kihawmsak ding gam tungtawnin kician mahmah hi (Josh. 24:1). Tua bang thute khempeuh kawmkal mahah, Pasian in ama’ innkuan tungtawnin “hih leitung innkuan khempeuh in thupha ngah ding” cih Pasian’ kamciamte zong phawk tawntung lai hi (Pian 12:3).
Sawltak 3:25, 26 sim in. Pian. 12:3 sungah kamciam a tangtunna Peter in koici gen hiam? Hih thupha eite nangawnin koici saan ihi hiam?
WEDNESDAY
June 22
JACOB IN A TAPATE THUPHA PIA
Piancil 49:1–28 sim in. Jacob in a tapate thupha a piak manin khalam ah bangthukician namu hiam?
Israel mite tungah a piangtawm ding thute a genkholhna galkhat ah, Jacob in Messiah leh hotkhiat na’ng lam-etna naneikhin tham hi. Tua a lam etna pen Jacob a paukhiat masakpen ahi “Ni nunung ciang” (Gen. 49:1) acih pen Messiah kumpipa hong pianding thu agen nuam ahi hi (Isa. 2:2; Dan. 10:14).
Tualai panin kipan hih mite a behbeh in hong kikhensuk hi. Hihte pen a kisehsa zong hituan lo a, Pasian deihna bang ahihleh amau’ mailam tek phu ding uh a, tuate pen amau gamtatzia hipah a, ata a tute in zong luahsuk ding hi. Mi khatpeuh in mawhneilo mikhat thatleh Pasian in thei cih leh, tua mithatpa gamtatna pen Pasian deihna tawh kilehbulh mahmah hi.
Piancil 49:8–12 sim in. Bang kigenkhol a, banghang in thupithei hiam?
Mihing’ deihteelna kheng in, Pasian in mailamthu thei a, Judah tung tawnin Messiah hong pai ding in geelkholzo hi. Judah (Pian. 49:8-12), humpi limpua sak (Pian. 49:9) a, a vanglian leh phat taakcingpa hi cihi.Judah sungpan in Kumpi David hongpiang ding a, Shiloh zong hilai a, tua in sha lom “kilemna” (Isa. 9:6, 7) zong omsak ding a, “minam dangte in amau zahtakna pia ding uhhi” (Pian. 49:10).
Hihthu in Messiah hongpai dingthu kawk in genkholna ahihlam Jew mite in thei a, eite Christiante in Zeisu ahihlam mutel mahmah hihang. “Minam dangte in Ama’ kiangah hong ki kaikhawm ding uh hi” (Pian. 49:10) a cihpen zong, laisiangthothak in “leitung leinuai a mite khem peuh in Amah pahtawi in khukdin ding uhhi” cihi (Phil. 2:10).
E G White in: “Gammangtulak kumpipa ahi, humpi nelkai in Judah limla dingin kituak mahmah hi. Judah pan David hong piang a, David’ tapa Shiloh in Judah minamte’ humpi hi a, Ama’ vangliatna mai ah, minam khempeuhte a kuun ding uhhi.”—Patriarchs and Prophets, p. 236.
Minam khempeuh in zahtak apiakloh hangin, eite in banghang in Zeisu tungah zahtakna piading ihi hiam?
THURSDAY
June 23
KHAPSA GAM LAM-ETNA
Piancil 49:29–50:21 simin. Piancil laibu a thukhupna ah bang lam-etna lianpi khat namu thei hiam?
Piancil laibu pen, lam-etna tawh a kidim thupiang thumtawh thukhup hi.
Akhatna, Khapsa Gam ah Israel ciahkik ding cih lam-etna ahi hi. Piancil laibu laikungpu Moses in, Jacob leh Joseph’ sihna a kipan Khapsa Gam ah a phumna zong ciamteh hi. Israel mite thupha pia a, “Israel minam sawmlehnih” (Pian. 49:28) te thu a genkhol khit phetlian in, Jacob in ama’ sihding zong ngaihsunkha a, a tapate kiangah, Canaan gam Sarah kivuina mun, Machpelah leihawm sungah a koihna dingin vaikhak hi (Pian. 49:29– 31). Tuabang in a kihona khempeuhte in tua khit kum zalom tawmkha khitdeuh ciangin Egypt pan a paikhiat nadinguh a genkholkhol a nahi hi.
Anihna, Pasian in a hoihlo pen a hoih in heisak ding lam-etna ahi hi. Jacob si in a kivuikhit nungah, Joseph sanggamte in amau’ mailam dinguh lunghimawh ngaungau uhhi. Tupetpet in anau uh Joseph in phu lataktak tad ing hi ci in patau uhhi. Joseph maiah kiniamkhiat takin hongpai uh a, ama’ silate suak dingin a kisa ahihna hong pulak uh (Pian. 50:18) a, Joseph’ mang matsa phawk kikna hongsuak hi. Joseph in a laulohna dinguh kipgen phapha in “lau keiun” (Pian. 50:19) acih penin mailamthu akawk hi a (Pian. 15:1); ama’ langkhatah “a siading a ngaihsut” teng, “Pasian in a hoih in hong bawlsak” zo a(Pian. 50:20), tua thupiangte khempeuh in hotkhiatna lampi ah hong paipih hi cihi (Pian. 50:19–21; leh Pian. 45:5, 7–9 simkak in). Mihing’ guallelhna tampite lak mahah Pasian vaihawmna in gualzo den cihna ahi hi.
Athumna, a puksa mihing Pasian in honkhia ding cih lam-etna zong ahi hi. Joseph’ sihna tangthu in Joseph’ sihna sangin athu zaipha mahmah zaw hi. Joseph in ama’ guhteng a phum ding uh vaikhak zawlo a, “Pasian in note kiangah honghawh ngeingei ding ahih manin, tuahun ciangin keima guhteng hihlai panin napuakhia ding uhhi”(Gen. 50:25) acihmah bangin, kum tampi khit ciangin, hih thupiakte mang takpi uhhi(Pai. 13:19).
Khapsa Gam Canaan lam-etna in, Shiloh hong sihna in hongpiak lam -etna ahi, vanthak leitungthak ah Jerusalem khuapithak sungah hotkhiatna leh thaksuahsak kikna ding eite lam-etna bulpi hong mukholsak ahi hi.
Mangmuhna 21:1–4 simin. Hih munte in eite lam-etna lian pen pen teng koibangin honglak hiam? Hih kamciamte lotawh sihna lobuang eite buaina hong vengsak ding bang lam-etna dang hong neisak peu hmah hiam?
FRIDAY
June 24
NGAIHSUTBEH DING: Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, Laimai 233–240 sungah “Joseph and His Brothers,” sim in.
“Joseph’ nuntakna in Khazih nuntakna limla ahi hi. A sang gamte in a hazat manun, Joseph pen sila ding in zuak uhhi. Egypt gam lam ah a kipaipih ciangin, amang ki tangtun thei nawnlo ding hi ci in kipaak mahmah dep uhhi. Ahih hangin amau gitlohna gah pen mah zang in, Pasian in ama’ ngiimna teng tangtunna dingin bawl hi. Tua mahbang in siampite leh upate in Zeisu in amau kiang pan mite ngah khitkhak dinguh lau uh a, sihna a thuaksak uhhi. Kumpi a suah theihlohna dingin a thah uh hinapi, Zeisu in a sihna tawh kumpiza ngah a, mi tamzaw in Amah a zui uhhi.”
“Joseph in Egypt gam a thongkiatna tungtawnin a sanggamte honkhiapa suakzaw hi. Ahi zongin tua in a sanggamte’ mawhnate uh kiamsak tuanlo hi. Tua mahbangin singlamteh tungah ki khaina tawh, Khazih in mihingte Gumpa, leitung Ukpa a suakzaw hi. Ahih hangin Amah a thatte’ mawhna in lauhuaina ngeizahmah lauhuai veve hi.”
“Lawki mite kiangah, Joseph pen a sanggamte in a zuakuh mahbang in, Khazih zong a thuak hakpen, a galte khutsungah a nungzui khatin zuak hi. A thumaan manin, Joseph pen ahi lopi in ki mawhsak a, thong kikia sak hi. Tua mahbang in Khazih zong a thu
maan manleh mawhna a muhdah manin kisimmawh a, kinial hi. Zuau teci pangte mawhsakna tawh sihna kithuaksak hi. Joseph mi itna, thua kzawhna leh lungnemna, a sanggamte mawhna a maisakna in Honpa’ phunlohna thuakzawhna leh, Amah a thatte bek hi lo, Ama kiang a zuan mite peuhmah amawhna a maisakna limla hi.”—Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, pp. 239, 240.
KIKUPDING DOTNATE:
- Jacob a sihtak ciangin, Joseph’ sanggamte in phu alak kha kding uh lau mahmah uh hi. Hihthu in amau lungsim sungah a omlai mawhna vai bang hong hilh hiam? Joseph in a dawnkikna panin, mawh maisakna tawh kisai bang theihbeh na neithei hiam?
- Joseph leh Zeisu nuntakzia a kibatna bangteng namu hiam?
- Pasian in mailamthu theisitset banah, eite’n zong suakta tak in teelthei cih lungngai kawmin, hihthu tegel koici gawmtuah thei ding ihi hiam?