Thaydwan 4
Ginkihbw 16-22
DUIDAI GUANGMEI
Sabbath Tingzinv
Ginkihbw 16
Mi kanit dak khang kathai o: Gen. 6:13-7:10; 2 Pet. 2:5-9; Gen. 7; Rom. 6:1-6; Ps. 106:4; Gen. 8; Gen. 9:1-17.
Ningtow nimei latlangv: “Meicna Mpouh guang nimei hei Noah hak khou pat kanmei tei kumc puni” (Matt. 24:37).
“Kandih khou lungc bammei maansei gwan tei sihak khwan the khatni kaniu lungning khou simei kakhanh nthaekc makna bammei tei Ringhpouc rui how khwan the (Gen. 6:5). “How khwan the” twmei Gen. 6:5 khou lat hei damhmei ganv khou Ravguangc kamei rui damcloumei guay ta how pukhou “howgay the” twmei phaan tei ra; “sithe” twmei how dat the. Kumna Ravguangc rui ra (simei) rui padikmei tei how pukhou kandih ta kamei rui damclou khwanmei khang kalung ningngam mak khwan the (Gen. 6:6, 7).
Kum khwan sini Ravguangc rui ning ngam makmei hei ringhbamv khang ni e. Ningngam makmei twmei Hebrew latkaeng tateic Noah (Noakh) zanc “swmgayloumei” (Gen. 5:29) twmei khou ti ningtow lou e. Kumthina maansei ramsi ta Ravguangc rui taanv taanc nimei hei kalam kanei e. Mi khou hei Ravguangc rui nchumhmei taanv taanc nimei tasiat chamv (warning) rui meicsimei nunc ta sw amaan puni, kumlana katuang latryan khou zaoc nzianloumei khatni swmgayloumei kallounimei ni kazaoh e.
Mi khwan kanei hei Kain lev Abel khou ni, Seth lev Kain kanei kiktaa tani salou e. Ntao Ravguangc rui Noah lev baihmei maansei kin khou baicnoumei khou saloumei tei aniu chutow dat the.
Neihneic
Ginkihbw 17
Duidai khang chamvdaanvmei
Gen. 6:13-7:10 hei pac o. Maansei lungcthao reymei charynmei pary khou rui aniu tabui para ncham khang naibo?
Daniel kumc Noah ni kandih luai nimei ta dinc kasuakc lou e. Hebrew mei latkaeng “tevah” hihdai ‘Ark’(Gen. 6:14) twmei hei Egypt khou Mousi ta nkamhna zuanlou kanmei ntou tuang nggiuc kuak (Ark) tei lev nchamc e (Exo. 2:3). Ravguangc kai khou latdanv aruh khuk thiak tei lev nchamc e (Exo. 25:10). Kaguay na tateic “teva” Ark twna kaw ngam e. Noah tuang hihdai tei rui kakai khunc ta kallou kan kumc latryan khuk tei ni Ravguangc rui Kamei nunc ta bam nchamcmei madan e (Exo. 25:22). Mi tei Ravguangc rui Kamei nunc ta kalloumei taanv khang sinsw e.
Noah rui Ravguangc latdanv thei layna taanc khwan the (Gen. 6:22). “asah” “taanc khwan the” twmei latkaeng hei Noah tei Ravguangc rui samei guay tei taanc khwan the tw tuang the. Mi latkaeng hei hyliang panguh e (Gen. 6:14-16). “asah” “taanc khwan the” twmei latkaeng hei rui dinhmei thu Ravguangc rui taanc o twmei guay tei Noah rui nthui thikna Ravguangc lat piuna taanc khwan e twmei aniu how e. Ravguangc tuang latryan latdanv khuk taanc nikhou teini Ravguangc rui samei guay tei nthui thikna taanc khwan e (Exo. 39:32, 42; Exo. 40:16).
“Noah rui hihdai ruaicnimei katup kalik guay tei Ravguangc rui dinclou khwan e. Heidi daihmei tingsaengcna tat nuhmei hihdai ruaicnimei thiak tei maansei rui ningpat ngam makge. Kathiak makumh patloumei tei Ravguangc e, kumna hih ruaihmei tei Noah e” – pp p, 92.
Noah tuang hic (Ark) lev Ravguangc latryan latdanv khuk (Ark) kanei tuang nchamcmei kiu thu thuakloumei tuang taanv dawn e. Ravguangc rui Noah kaikhunc ta kallou nimei chamvraeng khou Noah rui Ravguangc lat piumei hei kadam akhat the twmei thay nina e. Noah tei Ravguangc latdanv piu biucrap pui ramlum lwm khwan e (Heb. 11:7). Ravguangc lat piumei rui karam lum ndaoh reymei kiu Noah the. Mi tei kalingmei ramlum the (James 2:20).
Duina sa pukhou Noah tei “Ringpouc mikzuat khou zaozian latow khwan e” (Gen. 6:8). Kakhang tiloumei zaozian ta manvdawna karam lum tei rui Ravguangc latdanv piuna taanv taanc pat khwan the. Aniu ramlum ni mitei kumh khang e.
2 Pet. 2:5-9 hei pac o. Tabuizaeng rui Noah kaikhunc nata kallou tuang cho? Kandih mei guay khang aniu rui tasiat chamv (warning) dinc bam khou Noah kai pary khou rui tabui para ncham ngam bo?
Gaanhneic
Ginkihbw 18
Duidaic kanmei mung
Noah rui Ravguangc latdanv tei “taanc the” ‘asah’ twmei hei Ravguangc rui damhmei ganv khou taanhmei tei lev nchamc e (Gen. 1:7,16,25,26,31; Gen. 2:2). Mi taanv kanei lam khou aniu rui lanimei thu duidai tei Ravguangc rui meicsihmei nunc ta dandi timei pary na ham e tiky maansei ta kalloumei pary ni e.
Gen. 7 hei pac o. Noah duidai pary rui damhmei pary ta tabuizaeng ti ningtow lou tuang cho? Mi mung kanei nchamcmei khou rui aniu tabui para ncham ngambo?
Duidaic kanmei pary lunghgutna pac e thei damhmei pary khou sinswmei latkaeng lev nchamcmei naigeic e: chanei (Gen. 7:2,3,4,10; kida o Gen. 2:1-3), “ntumei lev nggaanmei” (kakui kaduic) (Gen. 7:2,3,9,16; kida o Gen. 1:27), “katuang katuang zaat thei layna” (Gen. 7:14 kida o Gen. 1:11,12,21,24,25; “khouringh nunc”, “nruay guay”, “kalung parik guay” (Gen. 7:8,14,21,23; kida o Gen. 1:24, 25), khatni “ringhmei thiula” (Gen. 7:15, 22; kida o Gen. 2:7). Mi latkaeng guay hei nai nchamc ngam e.
Diudaih pary hei damhmei pary lev nchamc na pactow e. Duidai pary rui dinhmei hei damcloumei Pu tei rui sw mut dat tuang e twmei tithay lou e (Deut. 32:39). Duidai pary rui lwmgaymei chamv tithay lou e twmei thu duidai khou rui kallouna tilungc thanh thaolou dat re, damc kathanc lou datre.
Duidaih khou dui lwnlung tei damhmei ganv khou duih lwn tei lev kadat kadaeng e. Damhmei pary khou dui rui gumbin bammei kandi ta kalang tipat loumei tei duidai pary khou dui rui kandih ta gumbin lou dat khwan e (Gen. 7:11).
Mithiak hei rui kadat kadaengmei chamv dinc e, katangv khou damc kathanc loudatmei tei naibam kan khang damclou reymei kaguangc tei Ravguangc rui sw amaan khang the. Damcthanhmei kandi kasiam khang tw e thei kandih karaanh hei sw amaan khang e. Duidai pary rui kagan luai puinungc kandihmei khang ringhbamv tii nimei lwn tei nchin lou tuang e: “Tingkauh kathanc khatni kandih kathanc tei ai how the, kalamthu reymei tingkauh lev kandih tei amaan kan the” (Rev. 21:1 kida o Isai. 65:17).
Aniu ta damc kathanc lou dat khang tabui sw amaan rey khang kage naibo?
Dihneic
Ginkihbw 19
Duidai luaimei
Gen. 7:22-24 rui charynmei duidai rui kalungparik guay ta swmutsut lou kanmei tei dinc lou e (Gen. 7:23), kumna dui rui kandih ta zaeng 150 gumliam lou khwan the (Gen. 7:24). Mi kummei sw kamut kamai loumei lwn hei how pukhou “Ravguangc rui ningtow khwan the” (Gen. 8:1). Mi lat hei duidaihmei pary chungh khou hylou e. Mi hei rui mi chamv hei rui kachungh sw e twmei nchin e.
Gen. 8:1 hei pac o. Noah ta “Ravguangc rui ningtow the” twmei kabac hei tabui cho?
“Zakhar”, “ningtowmei” twmei latkaeng kabac thu Ravguangc rui amuc makge tw tuang e. Mi kabac thu Ravguangc Kamei rui kallou nimei latryan tei ningtow e ham e thei amuc makge twtuang e (Gen. 19:29). Duidaihmei latbamv khou sa e thei “Ravguangc rui ningtow the” twmei kabac hei dui tei thipkey kan the (Gen. 8:2) khatni Noah kaiguay tei hih khou rui patdat na ti lungcthao dat puni the tw tuang e (Gen. 8:16).
Ravguangc rui salou mak khwan sihnic duidai lwn tei thay khang Noah rui reymei khou agaekc mi tang akhouh na mpat khwan e. Nkhamh khou akhouhna tei ngalanc guangdat mak khwan the. Kumtipuizaeng rui dui tei kangckey tina the twmei thaylana Noah rui hih gumh tei laanc patna zaoc khwan the (Gen. 8:13).
Noah rui taanv taanhmei lam khou aniu para peina la khang nai e. Ravguangc rui salou mak sini taanc nimei taanv nai e. Ravguangc ta lwm bam sini kakhanh khang nai e, nchanv zaoh khang nai e, taanc nipui taanv nai e, phu khang nai e.
Kumkhwan sihni hihdai khou tei rui pat tho twna Ravguangc rui samak saanv nkhwan bam khwan e (Gen. 8:15-19). Ravguangc latdanv khou rui gut kumc patdat khang ni Ravguangc ta nkhwan khwan e. Nkhamh khou tingkauh thu rui baanchara keyna kaikhamv dai tei laanc pat lou khwan e, nang kai guay khatni khowringh khownah guay ta nii ti pat tho twna latdanv tilou khwan e.
Gen. 8:1; Gen. 19:29; Ps. 106:4 hei pac o. “Ravguangc rui ningtow the” twmei kabac hei tabui cho? Mi lat kabac hei ntao aniu khang tabui kabac cho – twmei thu Ravguangc rui nang ta “ningtow the” twna akumhna nchin lou bo?
Tingsanneic
Ginkihbw 20
Latryan: Reymei dam
Ntao nrianhloumei latryan tei tiguang tangc lou nipui ganv khwan the. “Tiky ai rui nang lev latryan sw puni. Nangthu nangnou nangnac mpouh nunc khatni kaniu now guay lev hihdai khou tei gut tho” (Gen. 6:18). Sw amaan nimei Ravguangc lat tei lev kadat kadaengmei khou (Gen. 6:17) kallou nimei latryan tei tilou khwan e.
Gen. 8:20 hei pac o. Noah rui hihdai khou rui tatpat pu khou tabui taanc rey kanbo khatni mi tei tabuizaeng rui cho?
Zaeng charuk gutna damcluai pukhou Sabbath neic Adam lev Eve rui Ravguangc ta kalum kan kumc duidaic luai rap pukhou Noah ni Ravguangc ta kalum khwan e. Mi hei baihmei damhmei mung akhat the. Baicnoumei kiu thu Adam lev Eve rui Ravguangc mah kahak khou kalum e, Noah rui ravcha swna kalum e. Noah rui ravcha paeng kasiamna kalum reyliangmei e. Mi hei rawna khaengmei ravcha e, kaguangcliangmei katupna khaengmei ravcha e. Noah rui swna thu mihei thuanckumei puatkat re (kida o Numb. 15:1-11). Kata kalloupuizaeng rui taanv phy thaymei ndaohna kat tuang e.
Gen. 9:2-4 hei pac o. Duidai rui maansei taektu ta akumhna sw kabiu lou bo? Ravguangc rui turiu twna saloumei khou tei tabui nai tina cho?
Duidai rui thingnuy paannuh taektu guay sw amaan lou ngam khwan the. Heizaeng rui zanh tu khang Ravguangc rui tilou khwan the. Thaurey khou kumh makna maansei rui zanh tuthao khou rui maansei lev khouringh tuang kiangriang khou kalaihmei tinai lou khwan the. Kangneimei thingnuy rana tuna khat-khat ta howmumei nai bam mak khwan e. Khouringh ta swluaina tuthao khou rui maansei lev khouringh kak khou pingmei tinai lou the (Gen. 9:2). Eden khou maansei lev khouringh kak khou naimei gaymei kiangriang tei lungctow dat ngam mak khwan the.
Tulak nimei khouringh zanc tei kathaek kanei Ravguangc rui khaklangc lou khwan e. Reymei rui mphuammei lev nthanmei khouringc lam khou e. Nthanmei zanc lev mphuammei zanc tei damhmei ganv thu rui naibam tu khwan the (Gen. 8:19, 20 kida o Gen. 1:21, 24). Kanei mei rui nthanmei khouringc zanc khou tei zei tulak nina e twna salou khwan e (Gen. 9:4).
Baanzaneic
Ginkihbw 21
Latryan d: Kaneimei am
Gen. 8:21-9:1 hei pac o. Ringhmei panty ta kallou ni the twna Ravguangc rui kalung dingmei kabac tei tabui cho? Ravguang rui kalung dingloumei tei akumhna tiguang tangc lou bo?
Ravguangc rui maansei panty ta gaek lou ni the twmei hei zaozian e, maansei khou biuhmei nai tina ham e. Maansei hei sihak bam sihni gaeklou nithe twna Ravguangc kalung ding the (Gen. 8:21). Gen. 8:22 rui sa e, “kandih hei naibam saanv” twmei thu mi kandic hei nai bamsaanv kakum kagan hei naitanv tanv bam puni kumna panty ta gaeklou puni twtuang e, twmei thu kabaansiam guay ti hei mpat lou lakge tw tuang e.
Tilou bammei baibal lat guay hei rui damhmei nungc suaihiam guay tei sa lou e (Gen. 1:22, 28; Gen. 2:3). Ravguangc rui maansei ta lungc kathanc thao dat khang kadou chamei tilou dat khwan e.
Gen. 9:8-17 hei pac o. Muangsingc tuang kabac tabuicho? Latryan swloumei tuang madan muangsingc hei lev latryan tuang baihmei madan Sabbath hei lev tabui alammei naibo?
“Tinai lou the….. latryan” twmei lat hei saliang kathumh lou e (Gen. 9:9,11,17). Ravguangc rui nrianlou khwanmei tei ka-ngan kutanghmei swna tiguang tangc lou tuang e (Gen. 6:18). Sarey kanmei langv tei rui zaeng charuk lungc khou damhmei taanv tei lev nchamc e. Kumlana mi tuang langv hei rui zaeng chanei nungc damhmei Sabbath hei lev nchamc e. Mi baibal bamv khou hei latryan tuang madan Sabbath ta saliang chanei lou e. Sabbath hei kumc muangsingc hei latryan tuang madan e (Gen. 9:13, 14 kida o Exo. 31:12-17). Sabbath hei kumc muay na muangsingc hei ni kandi kapum khang e, kandi kapum likge. Tingpuk kandih hei Ravguangc rui damclou tuang e twmei hei meicguay na khang swmei kumc kandih ta duidai rui sw amaan dat lak khe twmei hei ni mei kathuic khang e.
Katang thangc muangsiangc ta nang how dat pukhou Ravguangc rui aniu khang tiloumei latryan ta ningtow o. Ravguangc latryan ta aniu akumhna lwm ngam punibo, khatni aniu rui Ravguangc ta lwmbiuc e twmei muangsingc rui akumna aniu khou lyan lou bo?
Kachaekc Neic
Ginkihbw 22
Mbuna kakhanh lou khang: Duidaimei huthu lungc bam khwanmei maansei nunc lwnlung tei lev aseic aniu ganv khou maansei nunc lwnlung hei nchamc rap the. Mi khou hei aniu khang para lakhang nai the. Maansei ramsi hei kathanc ham the. Mi ganv thu lwlung tei lev aseic ganv lwnlung hei kida zaoc kho.
“Ravguangc lungpuam tikey khwanmei diudaih huthu meinunc paap tei asei kin mei nunc khou ni nai the. Maansei lungning khou Ravguangc ta pingmei mak khe. Ravguangc latdanv ta ramhsak mak khe, karaeng kadang the. Duidaih huthu meinunc rui tubam tina, zangv bam tina kaniu ta ti nkhuai tu ham e tiky tilou bammei Kaipou ta thuancku thay mak khe, taanphy thay mak khe, tu thilicna tuzangv the. Nowkaw na, mic bam tina Ravguangc rui mphut makge, Ravguangc rui suamcthao loumei, nthanmei kariumei phwam e, Ravguangc rui kariak dinc lou e, tiky Ravguangc rui saloumei riak ta piu makna kaniu nyng swna nowkaw the, mic the, zeipum rui kahaomei pian khang kawni nii mei ta kaw the. Mi lwnlung kahak tei aseic hei tatkey bam the. Guattu mei, lanvbiumei, kaihou tu mei hei saengcdaihmei khou rui nthiammei nganv kariak sw the. Mphut lou datmei mak khe. Swluai swtiatmei hei padik pat the. Gaanv khat ruc khou sinbin khang twmei chwn rui padikna taanc the. Pingmei chamv rui kadak dak pat bammei hei rui kandih khou kariak latdanv piu makpui tuang pingmei hei pat mbu khit-khit thao puni the twmei ping the. Bumaengh thiu khou rui hylou kanmei duidaih huthu lwnlung tei patdat puni twmei tei pat tangh khang maansei ramsi hei katumc na tatku bam the. Reynungc duidaih hukhou meicsimei nunc ta swmut kanmei paap tei ntao ganv khristian kandic khou kachangc kaling na pat katupna pat bam the” – pp 101,102.
Kaphianh nchamc nimei latthanv guay:
- Duidai huthu meinunc paap lev ntao ganv tuang paap tabui bui nchamcmei naibo? Nchamcmei kheiliak guay hei zaoc pukhou Ravguangc rui mi kandic ta nzianna kallou khang kazaozian tilou bam tina e twmei aniu khou tabui dinc lou bo?