ZIRLAI 4
April 16–22, 2022
TUI LÊT CHU
SABBATH CHAWHNÛ
April 16
CHÂNGVAWN: “Nova dam lâi ang bawk kha Mihring Fapa lo kal lehna chu a ni ang,” (Matthaia 24:37, NKJV).
Chhiar Tûr: Genesis 6:13–7:10; 7, 8, 9:1-17; Sâm 106:4; Rome 6:1–6; 2 Petera 2:5–9.
LALPA chuan leiah hian mihring sualzia chu nasa tak a ni tih leh, an thinlunga an ngaihtuah leh tum pawh sual hlîr a ni tih hmû a” (Genesis 6:5, NKJV). Heti lâia “hmu” tih thumal hian Pathianin ni ruk chhûnga thil a siamte kha min hriat chhuahtîr a. Tûna Pathianin a hmuh erawh hi chu tov, “thil ṭha” ni lo vin, ra’, “thil ṭha lo” zâwk hlîr a ni ta (Genesis 6:5). Chutianga ra’ hlîra a lo khah tâk avâng chuan Pathian pawh khawvêl a lo siam ta kha a inchhîr ta hial rêng a ni (Genesis 6:6, 7).
Amaherawhchu, Pathian inchhîrnaah hian mihringte chhandam duhna a tel thung. Hebrai ṭawnga “pawiti,” “rilru nâ” tih an sawina thumal, nakham leh Nova hming hian inzawmna a nei a. Hebrai Bible-ah chuan Nova tih hi Noakh niin, chumi awmzia chu “thlamuân” tihna a ni (Genesis 5:29). Hei hian suahsualna chu kawng hniha Pathianin a hmachhawn tûr thû min hrilh a. Rorêlna chelekin chu chuan mi ṭhenkhat boralna a thlentîr ang a; chutih rual chuan thlamuanna leh zahngaihna pawh a keng tel tho bawk dâwn avângin, mi ṭhenkhat dang tân chuan chhandamna a ni vê thung dâwn a ni.
Hetiang “âw pahnih” hi Kaina leh Abela/Setha te chungchângah pawh khân hriat a lo ni tawh a; Sethta thlahte (“Pathian fapate”) leh Kaina (“mihring fapate”) inan lohzia sawinaah pawh khân kan hmu nawn leh bawk. Chu mai pawh chu a la ni lo, tûnah hian Pathianin Nova leh mihring dang zawng zawngte inan lohzia a sawinaah pawh kan hmu leh ta a ni.
SUNDAY
April 17
Tuilêt Hmachhawn Tûra Inpuanchahna
Genesis 6:13–7:10 chhiar la. Hê mihring chanchin ziaka dah hmasak ber aṭang hian eng zirlâi nge zir chhuah theih kan neih le?
Nova hi Daniela ang bawka khawvêl tâwp tûr thu sawi lâwktu zâwlnei a ni tih lo hria ila. Hebrai ṭawnga “lawng” tih an sawina thumal, tevah (Genesis 6:14) hi Mosian râiruanga siam “bâwm” tih sawina atâna Aigupta mîte ṭawng thumal a hman nên khân thuhmun a ni a. Chu bâwmah chuan nausên Mosia kha thuhrûk niin (Exod. 2:3) Aigupta ram atâ Israel mîte a chhanchhuah theih nân humhim tlat a ni.
Mi ṭhenkhat chuan Nova sak lawng leh biak bûka an dah thuthlung bâwm (Exod. 25:10) khân inanna an nei niin an ngâi bawk a. Nova sak lawng khân tuilêt lak atâ a nupui fanâute a chhanhim ang chiah khân, thuthlung bâwm, a mîte zîngah Pathian a awm ni tih chhinchhiahna (Exod. 25:22) pawh hian a mîte tâna Pathianin chhandamna hnâ a thawh chu min kawhhmuh a ni.
“Chutiang chuan Novan a ti a; Pathianin a hnêna thu a pêk zawng zawng ang ngei chuan” (Genesis 6:22) tih ṭawngkam hmangin tuilêt hmachhawn tûra Nova inpuahchah dân tlângkâwm a ni a. “Ti” (Hebrai ṭawng chuan,‘asah tih a ni a) tih thumal hian Nova thiltih kha kâwkin, Pathianin “siam” (hetah pawh hian Hebrai Bible-ah chuan ‘asah tih tho hman a ni) tûra thû a pêk ang chiah khân (Genesis 6:14), Nova hian a siam ta a ni. Hê thumal hi Genesis 6:14–16-ah hian vawi nga zet sawi nawn a ni a. Pathian thupêk ang taka Novan thil a ti hian ti (‘asah) tûra Pathianin a hrilh ang chu thuâwih taka a zawm vekzia a tilang. Thil ngaihnawm deuh dang pakhat chu, hê ṭawngkam vêk hi thuthlung bâwm siam thû-ah pawh hman a ni ve lehzêl hi a ni a (Exod. 39:32, 42; Exod. 40:16).
“Pathianin lawng sak dân tûr a lenlam leh a sânzâwng leh, thil engkim chu kimchang takin a hrilh dap a. Mihring finna chuan chutiang lawng lian leh tlo tûr sak dân chu a hre phâk lo va. Pathian chu a ruahmantu a ni a, Nova chu a satupa ber a ni.”—Ellen G. White, Thlahtubulte leh Zâwlneite, p. 72.
Nova sak lawng leh thuthlung bâwm inanna hian, mihringte chhandamna kawnga pawimawhna an neih dân a nemnghet nawn leh bawk a. Nova thuâwihna kha Pathianin chhandamna ruahman a siama a pêng pakhat anga sawi a ni bawk. Nova kha chhandam a nih chhan ber chu Pathianin ti tûra thû a pêk ti tûra rinna a neih vâng a ni (Heb. 11:7). Thuâwihnaa lo lang chhuak rinna awmzia sawi fiahna atâna entîrna ṭha tak niin, chutiang rinna chu rinna awmze nei awm chhun a ni bawk (Jakoba 2:20).
Heti hian khâikhâwm dâwn ta ila: Nova kha Pathian mit hmuha khawngaihthlala tak ni tho mah se (Genesis 6:8), chu khawngaihna, a hnêna pêk ni tawh sa chu chhâng lêtin, rinawm tak leh thuâwih takin Pathian thupêkte a zâwm mai a. Chutiang chuan keini pawh hian kan ti vê ngei tûr a ni dâwn lo’m ni?
2 Petera 2:5–9 chhiar la. Engati nge Nova-te chhûngkua chauh kha chhandam an nih bîk? Nova chanchin aṭang khân khawvêl hnêna rorêlna lo thlen tûr thu puan hnâ kan thawhna kawngah eng zirlâi nge zir chhuah theih ka neih le?
THAWHṬANNÎ
April 18
Tui A Lêt Ta
Nova thil tihte kâwka hman “siam” tih thumal (Hebrai ṭawng chuan, ‘asah an ti a) hi Genesis bû-a kan hmuh thil siam chanchinah pawh thumal pawimawh leh hman zin êm êm a ni a (Genesis 1:7, 16, 25, 26, 31; 2:2). Pathian thu âwiha Nova thil tihte hi Pathianin khawvêl leh a chhûnga thil awmte a siam lâia thil a tihte ang kha a ni a. Hetianga Nova thil tihte leh Pathian thil tihte lo inzawm reng mai hian tui lêt kha Pathianin mihringte a hremna ni mai lo vin, min chhandamna hmanrua pawh a ni tel tho bawk tih min hriattîr a ni.
Genesis 7 chhiar la. Engati nge tui lêt chanchin hian Pathianin lei leh vânte a siam dân kha min hriat chhuahtîr le? Hêng thil thleng pahnihte lo inang êm êm dân aṭang hian eng zir lâite nge zir chhuah theih kan neih?
Tuilêt thu inziahna lâi chângte hi ngun taka kan chhiar chuan thil siam chanchin inziahna lâi chânga hman thumal tam tak kha hman vê leh a ni tih kan hre thei ang. Chûngte chu: “pasarih” tih te (Genesis 7:2, 3, 4, 10; Genesis 2:1–3 nên khâikhin la); “a nu leh a pa” tih te (Genesis 7:2, 3, 9, 16; Genesis 1:27 nên khâikhin la); “anmahni chi awm dân angin” tih te (Genesis 7:14, NKJV; Genesis 1:11, 12, 21, 24, 25 nên khâikhin la); “ransa,” “sava,” “bawkvâka kal chi ransa leh rannung” tih te (Genesis 7:8, 14, 21, 23 en la; Genesis 1:24, 25 nên khâikhin ang che); leh “nunna thâw” tih te a ni (Genesis 7:15, 22; Genesis 2:7 nên khâikhin ang che).
Tuilêt chanchin leh thil siam chanchin hi an inang hlê mai a. Thil siam chanchina a hman thumal hrang hrang a rawn hmang vê leh hian engkim Siamtu Pathian chu tiboraltu Pathian pawh a ni bawk tih a puang chhuak a (Deut. 32:39). Chutih rual chuan, hêng thumalte hian beiseina min siamsak tho bawk a: tuilêt kha thil siam thar lehna hmanrua atân Pathianin a hmang dâwn a, tuiin thil zawng zawng a tihchhiat vek hnû-ah engkim din thar leh a ni ang.
Tui chîm chin lo sâng ta vak mai khân Genesis 1-a kan hmuh letling zâwng chiah khân, Pathianin thil a ti a ni tih a tilang a. Boruâk zâu tak hnuaia tui awmte leh boruâk zâu tak chunga tui awmte ṭhen hran (Genesis 1:7) a nih thû sawina Genesis 1 ang lo takin, tui a lo lêt chiah khân hêng tuite hi an lo infin khâwm leh ta vek mai a ni (Genesis 7:11).
Hetianga tui inṭhen tawh lo infin khâwm leh ta hian thuchah inkâwlhkalh angreng tak mai a keng a, chu chu: Pathian chuan thil siam thar a lo awm theih nân a hmâa lo awm tawh sâte a tichhiat vek a ngâi tih hi a ni. Lei thar siam a nih dâwn chuan a hlui, a hmasa zâwk kha tihboral vek phawt a ṭûl a. Chutiang chuan, tuilêt pawh kha tâwpna huna khawvêl chhandamna lo thleng tûr entîrtu a ni a: “Vân thar leh lei thar ka hmû a; vân hmasâ leh lei hmasâ chu a boral vek tawh a ni” tih ang khân (Thupuan 21:1, NKJV; Isaia 65:17 nên khâikhin ang che).
Keimahni nun ṭheuhah hian thil siam thar kan lo nih theihna tûra tihboral hmasak phawt ngâi eng thilte nge awm? (Rome 6:1–6 chhiar ang che.)
THAWHLEHNÎ
April 19
Tui A Kâm Ta
Genesis 7:22–24 hian tuilêtin nghawng a neih nasatzia sawiin, “lei chunga awm thil nung zawng zawng chu an zavâiin a tiboral vek a” (Genesis 7:23, NKJV); chu bâkah, lei hi “ni za leh sawmnga chhûng” zet a chîm zui leh bawk a ni (Genesis 7:24, NKJV). Hetiang hun thim tak leh beisei tûr eng mah a awm loh hunah hian, Pathian chuan Nova kha a rawn “hre reng” a (Genesis 8:1). “Hre reng” tih ṭawngkam hi tuilêt chanchin inziahnaa a laihâwi vêlah hman niin, chu chuan hre reng tih hi tuilêt chanchina thuchah laimu ber a ni tih a tilang.
Genesis 8:1 chhiar la. Pathianin Nova a “hre reng” tih hi eng nge ni a awmzia?
Hebrai ṭawnga “hre reng” tih sawina thumal, zakhar awmzia chu theihnghilh lo tihna a ni a; rilrua thil eng emaw kan ngaihtuah ang ngawt âi hian a thûk zâwk. “Pathianin a hre reng” tih ṭawngkam hian Pathian chuan a thutiam kha hlenin a chhandam ngei dâwn tih a kâwk (Genesis 19:29). Tuilêt chungchângah hi chuan, “Pathianin a hre reng” tih awmzia chu tui lo lêt zawng zawngte “tihtâwp” vek a ni tawh a, Nova pawhin a lawng a chhuahsan thei thuai dâwn tihna a ni (Genesis 8:16).
Nova kha lawng chhuahsan tûra thu pêk la ni chiah lo mah se, chhuahsan theih a ni dâwn hnâi tawh em tih hriat nân, lawng aṭangin choâk a tîr chhuak a, chumi hnû-ah ṭhûro pawh a tîr chhuak leh a. A tirh hnuhnung zâwk ṭhûro chu a lo lêt leh tâk lohah khân “tui chu lei atâ a kang zo ta” tih a hria a; tichuan, “lawng khuhna chu a hlîm a, a en a, lei chung chu a lo hil ta tlul mai” tih a hmu ta a ni (Genesis 8:13).
Nova nun aṭang hian zirlâi ṭangkâi tak tak zir chhuah theih kan nei a. Kawng khatah chuan, kan hnênah eng thû mah Pathianin la sawi rih lo pawh ni se, amah chu kan ring ngam tho tûr a ni tih min hrilh a; chutih rualin, kawng leh lamah thung chuan, rinna hian ngaihtuahna fîm leh fiahna hman a khap chuang lo bawk. Kan thil hriat chu a dik a ni em tih kan hriat theih nân ngaihtuahna kan sên a, kan zawn a, kan mita kan hmuh ngei pawh a ṭûl châng a awm ṭhîn a ni.
Chutiang chu ni tho mah se, Nova kha chu Pathianin chhuak tawh tûra a hrilh hnû-ah chauh lawng aṭangin a chhuak a (Genesis 8:15–19). A awmzia chu, lawng aṭanga chhuah kha a him tawh a ni tih hre tho mah se, Pathian a la ngâichâng rih a, Pathianin chhuak tûra phalna a pêk hmâ loh chuan chhuah a tum lo. Dawh thei takin lawng chhûngah a lo nghâk ngat ngat mai a ni. “Lawnga an luh tirha Pathian thupêk a ngaichâng ang bawkin, chhuâk leh tûr pawhin Pathian kaihhruaina a nghâk leh a. . . . A tâwpah chuan vân aṭangin LALPÂ vântirhkoh chu a lo chhuk a, kawngkhâr khing tak chu a hawng a, Nova leh a chhûngte leh lawnga nungcha tinreng an awmpuite nên chuan chhuak tûrin a hrilh a.”—Ellen G. White, Thlahtubulte leh Zâwlneite, p. 86, 87.
Genesis 8:1; 19:29, leh Sâm 106:4 chhiar la. “Pathianin a hre reng” tih ṭawngkam hi eng nge ni a awmzia? Eng tiangin nge Pathian hian a “hre reng” che a nih a lo lantîr tawh le?
NILÂINÎ
April 20
Thuthlung Chu: Ṭhen 1-na
Tûnah chuan tiam tawh thuthlung kha rawn hlen famkim hun a lo thleng ta. “Amaherawhchu, ka thuthlun chu i chungah ka tinghet zâwk ang a; lawngah chuan i lût tûr a ni: nang i lût ang a, i fapate leh i nupui leh i fapate nupuite pawh i hnênah an lût vê tûr a ni” (Genesis 6:18). Hê thuthlung hi chu nunna thutiam a ni a, a hmâ chiah chânga vauna thu dêngkhâwng tak (Genesis 6:17) nên kha chuan a inang lo hlê mai.
Genesis 8:20 chhiar la. Lawng aṭanga Nova a lo chhuah khân eng thil nge a tih hmasak ber a, chu chu eng vânga ti nge a nih?
Ni ruk chhûnga thil eng kim siam zawh a nih hnû, Sabbath ni lo thleng hmasa bera Evi leh Adama-ten Pathian chibai an bûk ang khân, Nova pawh hian Tuilêt a kâm vêleh Pathian chu chibai a bûk vê nghâl a; khatia tui a lo kâm ta duâk mai kha thil siamna kawnga thil thleng dang pakhat a ni vê leh bawk. Hêng mîten Pathian chibai an bûk dân hian inan lohna erawh a nei a. Hmâichhana chibai bûktu Evi leh Adama-te ang lo takin Nova hi chuan inthâwina a hlân vê thung a ni. Hei hi Pathian Lehkhabua mâichâm sawi lanna hmasa ber a ni a. A inthâwina chu “hâlral thil hlan” (Hebrai ṭawng chuan,‘olah) a ni a, chu chu inthâwina upa ber leh hman tlânglâwn ber a ni. Nova tân chuan khâ inthâwina kha lâwmthu sawina thil hlan a ni a (Num. 15:1–11 nên khâikhin ang che), amah chhandamtu Siamtu laka a lâwmzia a târ lanna a ni.
Genesis 9:2–4 chhiar la. Eng tiangin nge tuilêt khân mihringte ei-in thû-ah nghawng a neih? Pathianin ei lo tûra thu a pêkna phênah hian eng thil pawimawh tak nge awm?
Tuilêt nasa tak avâng khân tûn hmâ angin thlâi hnah leh rahte ei tûr a awm tam tawh rih lo va. Chuvâng chuan, Pathian pawhin mihringte kha sa an ei a phalsak ta. Khatianga an ei-in lo danglam ta khân mihringte leh ransate inlaichîn tawnna pawh tidanglamin, a tîra inngeih tlâng taka an awm ang kha chuan an awm thei tawh lo a ni. Thil siam chanchin kan hmuhah khân, mihringte leh ransâte chuan thlâi hnah leh rahte ei vekin, a tu-ate mah kha an intina ngâi lo rêng reng a. Tuilêt hnû khawvêlah thung kha chuan châw atâna ransa an thah ṭhin avângin (Genesis 9:2) an inkârah inhlauh tawnna a lo awm ta a. Chutianga an han in-ei tawn tâk achinah chuan Eden Huana an awm ho dial dial ang kha chuan an awm thei ta lo rêng rêng ang tih a chiang hlê.
Hetiang hian mihringte kha sâ an ei phalsak ni mah se, thil khap pahnih a nei thung a. A hmasa zâwk chu sa tin rêng kha an ei vek a rem lo kha a ni. Sa zîngah “ei thiang leh ei thiang lo” an thliar hrang tûr a ni a, chu dân chu thil siam a nih lâi khân duan a ni daih tawh bawk (Genesis 8:19, 20 en la; Genesis 1:21, 24 nên khâikhin ang che). A dang chu dân thar ni vê thungin, eng sa pawh ni se, a thisen chawpa ei miah loh tûr a ni a, a chhan pawh thisenah hian nunna a awm vâng a ni (Genesis 9:4).
NINGÂNÎ
April 7
Thuthlung Chu: Ṭhen 2-na
Genesis 8:21–9:1 chhiar la. Pathianin nunna vawn him tlat a tiam hian eng nge pawimawhna a neih? Eng tiangin nge Pathian malsâwmna khân hê a thutiam hi a rawn hlen chhuah?
Pathianin nunna vawn him a tiam hi a khawngaih thiltih a ni a; mihringte thil tih ṭhatin a hrin chhuah a ni lo. Mihringte chu sual hlê mah se (Genesis 8:21), leiah hian nunna vawnhim tlat a nih theih nân thutlûkna a siam a ni. Genesis 8:22-ah hian “lei awm chhûng zawng” tih ṭawngkam kan hmû a, a awmzia chu hê khawvêl hi a awm chhûng chuan khaw vawh hun leh khaw lum hun a awm reng dâwn a, nunna pawh vawnhim zêl a ni ang. A tâwi zâwngin sawi ila, Pathian chuan a thil siam hi a thlahthlam rêng rêng lo a ni.
Dik tak phei chuan, Pathian malsâwmna chungchâng sawina Genesis 9:8–17 pawh hian thil siam a nih lâia Pathianin malsâwmna thû a lo sawi tawhte (Genesis 1:22, 28; 2:3) kha min hriat chhuahtîr leh a. A awmzia chu, LALPAN mihringte kha bulṭan ṭhat lehna tûr hun ṭhâ a siamsak tihna a ni.
Genesis 9:8–17 chhiar la. Chhimbâl lo zâm hian eng nge a entîr? Eng tiangin nge “hê thuthlung chhinchhiahna” (Genesis 1:22, 28; 2:3) hi thuthlung chhinchhiahna dang, Sabbath nên hian a inzawm?
“Thuthlung . . . tinghet” tih ṭawngkam hi vawi thum sawi nawn a ni a (Genesis 9:9, 11, 17), hei hian a tîra Pathian thutiam khân a vâwrtâwp leh a famkimna a thleng ta tih a tilang (Genesis 6:18). Genesis 8:21–9:1 kha thil siam chawlhkâra a ni rukna nên a inzûl hlê mai a, chutiang deuh bawk chuan Genesis 9:9, 11, 17 pawh hi thil siam chawlhkâra a ni sarihna, Sabbath nên a inzûl vê leh hlê bawk. He lâi thû-ah hian vawi sarih ngawt “thuthlung” tih thumal sawi nawn niin, chu chuan Sabbath hi hre reng tûrin min chah a ni.
Sabbath ang bawkin chhimbâl pawh hi hi thuthlung chhinchhiahna vê tho a ni a (Genesis 9:13, 14, 16; Exod. 31:12–17). Chhimbâl hi Sabbath ang bawka huam kim, khawvêl pum pui huap a ni bawk. Sabbath hi thil siam chhinchhiahna, mi tin rêngte leh hmun tina awmte tân a ni a, chutiang chiah chuan khawvêl hi tuilêt hmanga tihchhiat a nih leh tawh loh tûr thu hi mi tin tân leh hmun tina awmte tân a ni.
Chhimbâl zâm i hmuh leh hunah Pathianin kan hnêna thû a lo tiamte chu ngaihtuah ang che. Eng vângin nge chûng thutiamte chu kan rin ngam theih ang a, eng tiangin nge chhimbâl zâm hian kan ring thei a ni tih a lantîr?
ZIRTÂWPNÎ
April 22
Zir Belhna: Tuilêt hmâa mîte rilru puthmang leh nungchang bâkah, khawvêl dinhmun te kha kan tûnlâi huna mîte nên hian khâikhin ila, thil pawimawh tak tak zir chhuah tûr kan hmu ngei ang. Thil chiang tak chu, mihringte suahsualna hi thil thar a ni lo tih hi a ni a. Anni huna thil thleng angte kha keini hunah pawh hian a thleng vê tho mai.
“Tuilêt dâwna Pathian thinurna ko thlatu ang sualna chu, tûnlai hian a lo awm leh ta. Mihringte chuan Pathian hlauhna nei lo vin, a dânte chu hmusitin engah mah an ngai lo va. Tuilêt dâwna an khawvêlna ang kha tûnlai mîte sualna hian a tawng a ni. . . . Pathian chuan tuilêt hun laia mîte chu an ei leh in vângin a hnâwl a ni lo. . . . An sualna chu, chûng eitûr tam tak Petu avânga lâwm nachâng reng hre lo vin, insûmna nei lêk lo va eiin an intikhawlo zo a ni.
Inneih pawh thil tluang pângngai, Pathian thupêk leh A thil din hmasa pakhat a ni a. Hê thil chungchângah hianPathian chuan a kip a kawiin thû a pê a, thianghlim leh fel taka zah tûr an ni; mahse, hêng thilte hi pawisa lo leh theihnghilhin, inneihna chu tîsa châkna puitlin leh nawmsip bâwl nân maiah an hmang ta zâwk a ni. . .
Inbumna leh inthamnte chu hmun sângah leh hniamah chuan a thleng a. Chanchinbu mîte chuan thil râpthlâk pui pui, tualthahna râwng tak te, mihring inpawisakna rêng rêng awm lo chanchinte chu, an ziak kûr ngiâi nguâi mai a ni. . . .
Rorêlna mûmal lo chu hnam tin zîngah lo chhuakin, rorêlna leh dân mûmal awm lo chuan mihringte chu dân ngaih theih lohnaah a hruai a, vawi khat thununna an pumpelh tawh chuan, sual zualnaah hruaiin, khawvêl chu buaina, chhiatnain a khat dâwn a ni. Tuilêt hmâa mîte awm dân dik tak ang panin tûnah pawh hian, ‘Kristian’ inti ramahte chuan nî tin maiin sual râpthlâk pui pui, Tuilêta mîte tiboral vektu sualna ang chu a thleng reng a ni..”—Ellen G. White, Thlahtubulte leh Zâwlneite, pp. 81, 82.
Sawi Ho Tûr:
- Tuilêt hmâa mîte nun dânah leh keini nun dânah hian, inang eng engte nge awm? Hêng kan nun dâna inanna lâi awmte hian Pathian khawngaih ngahzia leh min chhandam dân kawng a zawn nasatzia engtin nge min hrilh?
- Mi ṭhenkhat chuan Nova hun lâia tuilêt kha khawvêl pum huap ni lo vin, Bible Ram vêla ram bial zâu vak lo chîmtu tui lian ni âwmin an sawi ṭhîn a. Hê an ngaih dân vawrh chhuah hi thu dik lo ni ta se, eng vângin nge Pathian chu dâwt sawitu angah ngaih theih a nih ang?