Lesson 11

March 5–11

ZEISU, UPNA A PIANGSAKPA LEH A PICINGSAKPA

Sabbath Nitaklam

Tukalsung Simding: Heb.10:35–39; Rom. 1:17; Heb. 11; Joshua 2:9–11; Heb. 12:1–3.

KAMNGAH: “Eite hong makai in, i upna hong cingtaaksak Zeisu mitsuanin nei ni. Mailamah a ngah ding lungdamna hangin maizumna kihtalo in, singlamteh tungah sihna thuak a, tu in Pasian’ tokhom taklamah a tu hi.” (Hebrews 12:2).

Hebrews 11 leh 12 tegel pen itna laibu in kiciamteh hi. Christian nuntakna pen tai-kidemna tawh genteh in, citak in a tawpdong a taizo mi in thaman ngah ding uhhi. Tatkhiatna tangthu pen, upna tawh tai-kidem acih mahbangin abeisa hunah haksatna athuakzo mite in zong tuciangdong thaman ngah nailo uhhi cilai hi.

Tua tangthu in eitungah hong tusuk in, eite pen atawpna lam ihi tahi. Tu in tua tangthu in a nununglam hongtun a, Zeisu in i mungtuppi ahi Pasian’ taklamah tu in omhi. Tua tai-kidemna a etteh ding thuthak tampi takmah honglak lailai hi. Amah pen thaman a ding lungmuanna teci hi a, eite maiah lampi hong honsak ding maitaaipa zong ahi hi. (Heb. 6:19, 20; Heb. 10:19–23).

Hebrews 11 ah upna cih pen, muhngei nailoh Pasian’ kamciam muanna ahi hi. *Tukaal sinna in, upna cihin bang hi a, hunbeisa a thupiangte, a diakin “eite hong makaih in i upna hong cingtaaksak” (Heb. 12:2) Zeisu hong piaksa limte tungpan in i ngah ahihthu cihte i sinding uhhi.

Sunday

March 6

MIDIKTE IN UPNA TAWH NUNGTA DING

Hebrew 10:35–39. Pasian in hihtengah bang a cinuam hiam?

Thuakzawhna pen hun nununga Pasian’ mite nuntakzia hi a, tua omlo in kamciamte sang theilo ding uhhi (Mang. 13:10; 14:12). Thuakzawh na’ngin thu-um mite in amau upna “lenkip” ding uhhi (Heb. 10:23; 4:14). Paul genna ah, upna a neizolo hih minamte peuhmah in kamciamte sang zolo ding uh cihi (Heb. 3:19). Hebrew laikhak in thu-ummite pen kamciamte angah theihna dingun hanciam mahmah kul ding a (Heb. 9:28; 10:25, 36–38), kamciamte a ngahtheih nadingun upna zong a nuntaksak uh kullai hi (Heb. 10:39).

Paul in upna thu a gen ciangin Habakkuk kammal zang hi (Hab. 2:2-4). Habakuk in zong midikte a nengniam migilote, banghangin Pasian in hingkhawilai hiam cih dong hi (Hab. 1:12–17). Kamsangpa leh a mipite in a thuaksiatna uh Pasian in thukkik saknuam hi. Pasian in Ama kamciam tangtun ding hun ciangtan khat nei ahih manin, ngakun cihi (Hab. 2:2–4). Habakkuk leh a mipihte in, eite mahbangin, kamciam piak hun leh a tangtun ding hun kikal tengah nungta ahi uhhi. Pasian’ kiangpan thupuak pen Hebrew laikhak in “a sawtlo in hong pai dingpa hong tungding a, hong ziakai nawnlo ding hi” (Heb. 10:37; Hab. 2:3) cihi.

Hih thu in Zeisu a cihna hi. Amah midikpa hi a, upna bulpi, Pasian lungdamsak in nuntakna hongpiapa hi (Heb. 10:5–10). Amah “kaai” lo ding hi. Eima aitang a sidingin hong paikhinzo a (Heb. 9:15– 26), a hun ciangtan a tun ciangin hong paikiklai ding hi (Heb. 9:27, 28; Heb. 10:25).

Pasian thupuak a kizom: “Ka midik in upna tawh nungta ding hi” (Heb. 10:38). Paul mahin Romte 1:17 leh Gal.3:11 ah pulak kiklai hi. Romte 1:16, 17 in, khuavak hong musak phadiak hi. “Pasian in a upna hangin amah tawh pawlkhat ahi mite nungta ding hi” cihi. Paul cihnopna in, Pasian in Ama’ kamciam tungah citak masa in, tua Ama’ cihtakna in eite’ upna leh cihtakna hong piang sak leuleu hi cinopna ahi hi.

Pasian in Ama’ kamciam tungah citak ahih manin (2 Tim. 2:13), midikpa in zong Pasian cihtakna thukkikna in, citak pah ding hi.

Eima upna in koipanin hong piangkhia cihthu leh Pasian’ cihtakna tungah kinga a hihlam theih ding banghangin thupi hiam? Ama’ hong cihtakna leh hong kamciamte i muan theihding koibangin kisin ding hiam?

Monday

March 7

ABRAHAM IN UPNA TAWH

Hebrew laikhak in upna pen “i muhtheih nailoh i lam-ette ngahtakpi ding cih muanna” cihi (Heb. 11:1). Tua ahih manin Israel mite tangthu sungpan a citak thu-um mi, upna in banghiam ci in a etteh huai mi hong gualsuk diudeu a, tuate in a upna uhtawh a septe uh hong pulak suk hi.

Hebrew 11:1–19 simin. Hih upna “galhang” mite in a upna uh koibangin pulak uh hiam? Tuate gamtatna in muh theih nailoh lam-etna tawh koici kizop hiam?

Hih tengah Abraham pen upna lamah gamtat thupipen nei hi. A nunungpen Abraham’ upna gamtatna in upna diktaktak omzia hong lakna ahi hi.

Hebrew laikhak in Abraham tungah Pasian in Isaac tawh biakpiak ding a sawlmawk pen Pasian lampan a kitukalh bialbual tawh kibang hi (Heb. 11:17, 18). Isaac pen Abraham in a tapa neihsun zong hi lo hi. Ta upa in Ishmael hi a, ahihhang Pasian in Abraham kiangah azi Sarah’ deihna bangin Ishmael-te nuta paikhia sak ding, amau nuta Pasian in kem ding, Abraham suan leh khak pen Isaac min tawh paizaw ding cihi (Piancil 21:12, 13). Tua khit azom chapter sungmah ah, Pasian in Abraham kiangah a tapa Isaac tawh bia dingin sawl hi. Piancil 22 sunga Pasian sawlna pen Piancil 12 pan 21 sunga kamciate tawh kitukalh gawp tawh kibang hi.

Hebrew laikhak sungah, Abraham in tua lungsim ettelna pen pilvang takin nazo a, ama’ biakpiakna in Isaac sikhin mahleh Pasian in Isaac nungtakik sakding cih upna ahi hi. Tua zong thulamdang pikhat ahihna, tualai in mi khatzong thokikngei nailo hi. A beisa hun sung in Abraham in Pasian tawh a kikholhna omngeisa hang hihtuak hi. Hebrews 11:12 in zong Isaac pen Pasian vangliatna tawh a piang hi a, “a cimang khinin a kingaihsun” naci hi. Paul mahin, Abraham pen “a cimang khinin a kingaihsun,” hi a, Sarah lah ciing hinapi, Abraham in “umin lamen ahih manin minam tampite pupi a suak hi,” Pasian um ahih manin, “tuabang a piantheih nading lametna in, a omnailopi mah umin lamen” (Rom. 4:17–20) cihi.

Pasian in Isaac simah lehzong nuntakna piakkik sakthei ding cih umcinten hi. A beisa a Pasian’ makaihna sungah, Abraham in ama mailamah a bawlsak theih ding thute mukhol zo hi.

A beisa hunin Pasian’ hong makaihnate in upna leh muanna hong khangsakthei ahihna banghangin hoihtakin ngaihsutkik ding thupi hiam?

Tuesday

March 8

MOSES: MUHLOHTE UM

Hebrews 11:20–28 simin. Hih upna mite in bang hih uhhiam? Amau gamtatna in amau muhlohte a lametna uh tawh koibang in kizom naci hiam?

Moses pen hih upna mite lakah athupi nihna ahi hi. Moses’ nuntak sungin gamtatna namnih tawh kumpipa to ngam hi. A suahcil limin anu apa in “kumpipa’ thupiak kihta lo in” seel uh (Heb. 11:23) a, “kumpipa hehding lau hetlo in” Egypt pan Moses taikhia hi (Heb. 11:27). A ciaptehhuai penpen a gamtatna in “Pharoah’ tanu’ tapa kicih ding uttuanlo” (Heb. 11:24) hi. Moses a nuseel in “Pharoah’ tanu” ahihna pen, amah, Pharoah a suaksak ding cihna ahi hi. Ahihhang Moses in tua hunlai in a vanglianpen gamlian khat ukpipa a suah ding sangin, sal leh gambeel panin a suakta thaksitset minam makai suaknuamzaw hi.

Hebrews 11:24–27 leh Hebrews 10:32–35 sim in. Hebrew laikhak a simtaktak mite leh Moses’ phutkhak thute a kibatna bang omhiam?

Moses a liatna pen, amah in Egypt kumpipa kamciamte’ galkhat khengin mu a, muhnailoh Pasian’ kamciamte muthei hi. Hebrew laikhak sungah Moses in Egypt hauhna ahi lo “thaman” gal-et hi cihi. Tua thaman in Heb. 10:35 in a gen, thu-umte khempeuh tungah Pasian kamciamte ahi hi.

Paul in agen Moses’ khentatna in laikhak a sim mite khempeuh lungtang huzaapzo mahmah hi. Amaute in Khazih a upna uhpen kisimmawh mahmah napi thuak kenkon zo uhhi. Gentheihna zong thuak uh a, neihlehlam zong mansuah uhhi (Heb. 10:32–34). Pawlkhat thongkia uhhi (Heb. 13:3). Tua mahbangin, Egypt hauhna khempeuh sangin, Pasian’ mite tawh bawlsiatna thuakzaw ding, Khazih tawh kipawlzaw leh, Khazih in Egypt piaktheih thaman khempeuh sangin a lianzawpek thaman pia ding cih Moses in thei in teelzaw hi.

Na upna hangin bang haksatna peuh nathuak kha hiam? Na nusiat ding bangpeuh a omdiam?

Wednesday

March 9

UPNA TAWH RAHAB LEH ADANGTE

Hebrews 11:31 leh Joshua 2:9-–11 sim in. Rahab, milimbia angzuaknu nangawn, bang hangin misiangthote lakah kihel thei hiam?

Rahab pen, lamet hetloh pen in Hebrews 11 sungah misiangtho lakah kihelkha hi. Amin tawh a kipulak numei nihte lakah khat Rahab ahi hi. Tua nu in a sawmna ah min kigual a, Israel mite lak ah PulehPa masa misiangthote lakah akihel hi. Amah in Pasian a bialo dawibia numei angzuak khat ahi hi. A lamdangzaw kanlai khatah tuanu in tua chapter a dingin thupaipi leh a thupipen ahi hi. A misim in thupitna khat ciat nei uh a, “upna tawh” cizelzel hi. A cihdan paipi pen “upna tawh tuabang ahih manin tuabang suak hi” cihi. Hihbangin a cihzelzel mahbangin “upna tawh Joshua in a mite khapsa gam sungah lutpih hi” cih nophuai mahmah hi.

Ahihhang Laisiangtho in ci hetlo hi. Tua sangsik in Joshua’ thu kantan zawsop in, angzuaknu in ama’ mun laksak hi. Rahab’ thu a gen khitteh khawlbawl in “tu a bangin gengen laiding ihi hiam?” cihi (Heb. 11:32). Tuaciang Paul in min pawlkhat lozangzang in athu uh gen nawnlo hi.

Rahab in zong azak thu um-in mang hinapi mu nai tuanlo hi. Egypt mite pulnat zong mulo, tuipisan kantanna, suangsung pan tuiphul, van pan anlumkia cihte khatzong mulo pipi mahin um hi. Hebrew laisim eite mahmah in zong, Zeisu’ thugenna, a nalamdang bawlte mu ngeilo pipi mahin i uptheih nadingin ettehhuai mahmah hi.

Rahab cihpen Jericho khuakulh tunga teeng angzuaknu hilel hi. Tua khuapi tangthu dawp dingin apai thukan minihte hong seelsak hi. Thudawp minihte tungah hoihna lakin, Pasian a upna pulak ahih manin, thudawp minihte in zong Jericho a kisim ni ciangin, Rahab leh a innkuanpih teng sukha-lo dingin kamciam uhhi”—EGWhite, “Introduction to Rahab,” Daughters of God, p. 35.

Paul in zong (Heb. 11:35–38) sungah haksatna thuak tampitak mah gualsuk hi. “Suahtak ding uttuanlo in” acih zong, suahtak theihna thu om gige hinapi, amaute in Pasian hong piak ding thaman lam-en zaw uh ahihi.

Niguk sung kipiansakna, paikhiatna leh Khazih singlamteh pen eite’n mu ngei vetlo ihih hang, banghangin tua thute umthei veve ihi hiam?

Thursday

March 10

ZEISU, UPNA HONG MAKAIH IN CINGTAAKSAK

Hebrews 12:1–3 simin. Hih munte in bang hihding hongsawl hiam?

Upna sangpen pulakna pen Hebrew laikhak 12 sunga Zeisu mah hipah hi. Paul in Zeisu minmah tawh panpah in “ahongpai ding pa” in “ziakailo ding” (Heb. 10:37) a, Zeisu in eite’upna a “cingtaak sakpa” (Heb. 12:2) cihi. Zeisu in upna hong piangsakpa ahih banah, upnanei mite’ in upna a nuntakpih zia hong telcian sakpa ahi hi. Zeisu hangin upna in zong cingtaak tawpna banzo thei hi.


Zeisu in upna “a phuankhiapa”(abawlpa, maitaaipa) ahihna thuthum omthei hi.

Amasa in, kidemna ah a dongdong picingtak in a taizo hi. Atunga i gengen mite in zong a taai uh hang a mungtup baanzo nailo hi (Heb. 11:39, 40). Zeisu in vankahto in Pasian takalamah tu in, tawlnga hithiat khin hi. Hih mite khempeuh in mailamah Zeisu tawh mangkhawm ding uhhi (Mang. 20:4).

Anihna, Hihmite in kidemna sungah a taizawhna uhpen, a cingtaak Zeisu’ nuntakna hang bek ahi hi (Heb. 10:5–14). Zeisu hong omkei zenzen leh hihmite khempeuh a mawkna suak ding uhhi.

Athumna, Upna i neihtheihna zong Zeisu hangbek ahi hi. Pasian tawh kipumkhat in, Pasian cihtakna eite tungah honglak hi. Pasian in eite hong hotkhiat na’ng nasep khawl ngeilo ahih manin, eite’n zong khawl hetkei peuhleng thaman ngahteitei ding hihang. Eite i cihtakloh ciang nangawn in Zeisu in eite hong thuak keikui hi.

A tawpna ah, Zeisu in upna a “cingtaak sakpa” hi a, upna kidemna pawi ah limhoih a hong lak hi. Koici taai hiam? Eite a dingin nakhempeuh nusia hi (Phil. 2:5–8). Amah mawhngeilo hi. A thaman ahi Ama’maiah lungnopna, Ama’ hehpihna tawh mihingte’ a kihotkhiatna bek mitsuan hi. Mi’telkhialhnate leh simmawhnate thuakngiungeu a; singlamteh tungah zumhuaina thuak lel hi (Heb. 12:2, 3). Tu in eite zong taai tading hihang. Zeisu hihzawhte pen eima thahatna tawh hihzo peuhmah loding ihih hang, Amah’n limhoih honglak khinzo a, Amah mitsuan cinten leng, upna tawh mainawt leng, hong kamciam thaman lian muangleng hoihlo diam?

Friday

March 11

NGAIHSUTBEH DING: “Upna hangin Zeisu’a nahi a, upna mahtawh Ama sungah khangto in – piakkhiatna leh ngahna nei in. Na vekpi in piakhia in, – nalungtang, nadeihna, nasepna, nangma pumpi mahmah Ama’thu mangin; tuaciangin, a vekpi in la in, – Khazih, a thupha khempeuh, na lungtangah omsak in, nathahatna, nadikna, tawntung hong huhpa hisak inla, thuman theihna’ng thahatna piasak in.”—Ellen G. White, Steps to Khazih, p. 70.

“Pasian in, siksan ding thukip kicing omlo pipi in um ding cimawkmawk lo hi. Ama omna, Anunzia, a kammal cihtakna cihte in eite adingin uptheih na’ng thukip vive ahi uhhi. Ahihhang Pasian in lunghian theihna paaikhia pah samlo hi. Eite’upna in thukip thukho tungah kiphut ding hi. A lunghiang nuamte’n zong lunghian hun ngah ding uh a; thuman thutak a theinuamte in a upna uh a kiptheihna ding teci tampitak omding hi.”

“Ciangtanh omlo Pasian’ nasepna peuhmah pen, ciangtanhnei mihing’lungsim in telsiangzo ngeilo ding hi. A pilpente, pilna sangpipi sinte a dingin, a Siangthopa in a kiseel cip thuthuk hiveve ding hi. ‘Pasian’ thuthuk theikhin zo ding nahi hiam? Vanglianpa hihtheihna theikhinzo ding nahi hiam? Vantung sangin Pasian sangzaw a, a hizongin tua vantung nangawn naban zokei hi. Pasian in leinuai’thu thei a, ahi zongin nang natheikei hi. (Job 11:7, 8).”—Ellen G. White, Steps to Khazih, p. 105.

KIKUPDING DOTNATE:

  1. Christian laikungpu khat in: Latin’pau in, Credo ut intelligam, “uptheihna bekmah tawh a thei ihihi” cihi. Hebrews 11:3 ah “Upna tawh thei” cihi. Upna leh theihna koici kizop hiam? Banghangin theihna in upna sangin hong paimasa hiam? Telnailo, theinailo in upna tawh baanmasa in tua nungah theihna hong ompan hi lo hiam?
  2. Greek pau pistis in “upna” leh “cihtakna” a cihna hi. “Upna tawh nuntakna” ah hih tegel in banghangin thupi ding hiam? Hebrew lai 11 sung a mite in amau’ cihtakna amau upna koibangin lakkhia uhhiam? Eite e leh bangcih ding?
  3. Upna pen Pasian letsong hi a (Rom. 12:3), tua letsong a ngah khatpeuh in bangpeuh hih ding ahi hiam?