
- SABBATH CHAWHNÛ - January 16
ISUA, KAN ÛNAUPA RINAWM
BIBLE CHÂNG CHHIAR TÛR: Leviticus 25:25–27;1 Korin 15:50; Hebrai 2:14–16;5:8, 9; 11:24– 26;12:1–4.
CHÂNGVAWN: “Tichuan, naupangte hi tîsâ leh thisen changte an nih hlawm avângin, Amah ngei pawhin chûng bawk chu a chang vê ta a; thihnain thihna thuneitu, diabola chu, a tihboral theihnân”(Hebrai 2:14, NKJV).
HEBRAI1 hian Isua Pathian Fapa, vântirhkote chunga rorêltu leh, “a ropuina êng leh, atak anpui ngei” (Heb. 1:3, NKJV)a nih thû a sawi a.Hebrai 2-ah, Isua chu Mihring Fapa, ‘vântirhkohte âia hnuaiin i siam rih’leh, thi khawp hiala mihring chaklohna tin rêng inbelchu a ni(Heb. 2:7).
Hebrai 1-ah, Pathianin Isuâ chungchângah: “Ka Fapa i ni” (Heb. 1:5, NKJV) a ti a.Hebrai 2-ah, Isuan mihring naupangte chu A ‘ûnaute’ (Heb. 2:12) tiin a sawi a.
Hebrai 1-ah, Pâin Fapa chu chunglam thuneihna nei a ni tih a puang a(Heb. 1:8–12).Hebrai 2-ah, Fapain Pâ chunga a rinawmna a nemnghet leh a(Heb. 2:13). Hebrai 1-ah, Isua chu chunglam LALPA, Siamtu, Tungdingtu leh Thuneitu a ni. Hebrai 2-ah, Isua chu mihring puithiam lalber, zahngaithei leh rinawm chu a ni. Khâikhâwm nân, Isua chu ûnaupa rinawm leh zahngaithei anga târlan hi, Siamtu, chatuan Pathian inpuanchhuahna ropui ber chu a ni (Heb. 1:1–4).
- SUNDAY - January 16
ÛNAUPA CHU TLANTU
Chhiar tûr: Leviticus 25:25–27, 47–49. Mahnî retheihna avânga mahnî ro emaw, ram emaw chân mai tûr tlansak theitu tûr chu tu nge ni?
Mosiâ dânin a sawi angin, mî a retheih êm vânga dam khawchhuah nâna a bungruâ emaw, mahnî emaw a hralh a ngai a nih pawhin, a ram emaw, zalênna emaw chu kum sawmngâna, jubilee kumah chuan a nei lêt leh thei ang tih a ni. Jubilee kum chu Sabbath kum ‘ropui’ leibâte inngaihdamna puân leh, saltângte tân pawh zalênna puan kum a ni.
Kum sawmngâ han nghah chu rei tak a ni thung a. Chûvâng tak chuan Mosiâ Dân chuan leiba neitû laina hnâi ber chuan a leibâ chu rulhsakin, a ûnau chu a theih anga rangin a tlan chhuak ang.
Chû laina hnâi chu, tuâlthah thû-ah pawh dik taka rêlsak a ni ang tih tiamsaktu chu a ni. Ani chu thisen phuba latu chu niin, tuâlthattu chu hrem tûrin a ûmzui dâwn a ni (Nam. 35:9–15).
Hebrai 2:14–16 chhiar la. Engtin nge Isua leh keini chungchâng hetah hian sawi a nih?
Hê thû-ah hian keini chu sual saltâng anga sawi kan ni a, Isua chu min Tlantu a ni. Adaman thil sual a tih khân, mihringte chu Setana thuneihna hnuaiah an tlu lût a. Chû vâng chuan sual do tûra chakna rêng kan nei ta lo(Rome 7:14–24).Chû chauh a ni lo, kan bawhchhiatna avânga tihhlum tûr kan ni a, kan rulh theih loh leibâ a ni (Rome 6:23). Tichuan, beisei bo tak dinhmuna ding kan ni.
Isua erawh chuan kan mihring nihna chu inbelin, keimahni thisen leh tîsâ ang a pû a. Ani chu kan laichîn hnâi leh min tlantu a ni. Ani chuan “ûnaute” tia min koh chu a zak lo (Heb. 2:11, ESV).
A lehlamah, Isuan kan nihna inbel a, min tlanin, vân mî a nihna chu a târ lang nghâl a. Thuthlung Hluiah chuan, Israelte tlantu dik tak chu, an laichîn hnai ber, Yahweh chu a ni (e.g., Sâm 19:14; Isaia 41:14; 43:14; 44:22; Jeremia 31:11; Hosea 13:14).
Nangmâ tâna Kristâ lo hnaih theihzia ataka chang tûra i inzir theih dân tûr chu eng tiang kawngtein nge ni? Engati nge i rinna atân chutiang nuntawng neih chu a pawimawh viâu?
- THAWHTANNÎ - January 17
ANNI CHU ÛNAUTE TIH A ZAK LO
Hebrai sawidânin, Isuan A ûnaute min tih a zak lo (Heb. 2:11). Pathian nêna inpumkhat a ni chungin, Isuan A chhûngkaw zîngah min pawm a. Hei hi Hebrai bu chhiartûten an khawtlânga (hmuhsit) an tawrh dinhmun nên chuan danglam tak a ni(Heb. 10:33).
Hebrai 11:24–26 chhiar la. Engtiang kawngin nge Mosia thutlûkna siamte khân Isuan thil min tihsak chu a lo entîr?
Mosiâ tân “Faraoa fanu-fapa” vuah nih awmzia tûr kha i suangtuah tawh ngai em? Khatih lai huna khawvêl lalram ropui bera mi thiltithei tak a ni. Sorkar leh sipai inzirna sâng ber chu dawngin, mi hmingtha tak a ni a. Stefana chuan Mosia kha “thû leh thiltiha thiltithei tak” (Tirhkohte 7:22) tiin a sawi. Ellen G. White-i sawi dân pawhin, ani kha “Aigupta sipai rualte ngaihsân” niin, Faraoa pawhin “a tupa atâna a lâk chu a lalthutthl>ng luah tûrin ruat a tum” tih a ni (Thlatubulte leh Zâwlneite, p. 238). Chutichungin, Mosian chûng hamthatna zawng zawngte chu kalsanin, thiamna leh thiltihtheihna pawh nei lo, bâwih hnam, Israel mîte zîngah a inchhiar tel zâwk a ni.
Chhiar tûr: Matthaia 10:32, 33; 2 Timothea 1:8, 12 leh Hebrai 13:12–15. Eng thil nge Pathianin kan lakah min dîl?
Khâ kha Hebrai chhiartûte tân harsatna pêng khat a ni a. Tihduhdahna leh hnar nihna an tawrh hnûin, an zînga mi tam takin Isua chu an zahpui ta a. An thiltihte hmang ngêia Isua châwimâwi ta lo chuan, ‘vântlâng zînga timualpho’ (Heb. 6:6) thei dinhmunah an ding ta hiâl a. Chu vâng chuan, Paulan a chhiartûte chu an rinnaa ‘ding nghet’ tûr leh, ‘puang chhuak’ (Heb. 4:14; 10:23, NKJV)thîn tûrin a fuih fo rêng a ni.
Pathianin Isua chu kan ‘Pathian’ leh kan ‘ûnaupa’ anga pawm tûrin min duh a. Tlantu a nih angin, Isuan kan leibâ min tlâksak a; kan ûnaupa a nih angin Isuan “a hriat lâwkate chu Amâ Fapa ang taka awm tûrin a ruat lâwk sî a; a Fapa chu ûnau tam takte zînga fatîr a lo nih theih nân,” (Rom. 8:29) tih hi ataka kan nunpui theih dân tûr kawng min kawhhmuh ta a ni.
A ‘ûnaute’ anga min pawm theihna tûra Isuan thutlûkna a siam chungchâng ngaihtuah nân hun rei lo tê tal hmang ang che. Engati nge Mosiâ tih âia nasâ, Mahni intihhnuai bâk Isuan a tih a, chû chuan Pathian min hmangaihna chungchâng eng nge min zirtîr?
- THAWHLEHNÎ - January 18
KEIMAHNI ANGA TÎSÂ LEH THISEN CHANG
Hebrai chuan Isuan kan âi min awhsak leh kan tân a thih theih nân, kan mihring nihphung hi a inbel tih a sawi a (Heb. 2:9, 14–16; 10:5–10). Hei hi chhandamna ruâhman lungphûm leh, chatuan nun kan beisei theihna awm chhun a ni.
Chhiar tûr: Matthaia 16:17; Galatia 1:16; 1 Korin 15:50 leh Efesi 6:12. Hêng Bible chânga “tîsâ leh thisen” tih hian mihring nihphung tlin tâwk lohna engte nge a sawi?
Tîsâ leh thisen” tih hian mihring dinhmun derthâwn leh chaklohzia (Efesi 6:12) te, hriatthiamna tlâkchham(Matt. 16:17; Gal. 1:16) te,leh thi thei (1 Kor. 15:50) nihna te a entîr a.Hebrai sawi dânin, Isua kha “engkima a ûnaute anga lo awm”(Heb. 2:17) tûra siam a ni tih a sawi a.Hei hian Isua kha mihring pumhlûm a ni tih a kâwk a (NIV).Isua kha mihring ‘hmêlpû’ leh ‘ni âwm tak’ lek a ni lo va, kan zînga pakhat, mihring dik tak a ni zâwk.
Hebraihian Isua kha sual lam thû-ah chuan keini laka danglam a ni tih a sawi tho bawk a. Pakhatnaah, Isuan sual eng mah a ti vê lo (Heb. 4:15).Pahnihnaah, Isuan mihring nihphung a nei a “thianghlim, thiamlohna nei lo, kaidum awm lo, mi sualte laka inthiarfihlîm” a ni(Heb. 7:26, ESV).Kan zâ hian sual ti tawh, thil suâl âwn sâ vek kan ni a. Sual hrênga tâng kan nihna hi kan nihphung ril taka intan a ni. Keini hi “tîsa lama mî, sual hnuaia hralh tawh” kan ni (Rom. 7:14–20). Thil thâ kan tihna ngêiah pawh hian, chapona leh suâl tih âwnna a tel zêl thîn a. Isuâ nihphung erawh kha chu sual tihchingpen loh a ni thung a. Hei hi thil nih dân tûr chu a ni. Isua kha keini anga “tîsa lama mî, sual hnuaia hralh tawh” lo ni ta se, Chhandamtu mamawh vê tho a ni ngêi ang. Chutiang ni lo vin, Isua kha kan tâna Chhandamtu ni tûr leh, Pathian hnêna ‘hmêlhemna nei lo’ inthâwina min hlansak tûrin, Mahni a inhlânta zâwk a ni(Heb. 7:26–28; 9:14, ESV).
Tichuan Isuan kan sual thâwina tûra sual tel lo inthâwina hlânin, Setana thiltihtheihna chu a hneh a, chumi zârah chuan, Pathian nêna inremna leh ngaihdamna min siamsak ta a(Heb. 2:14–17).Isuan kan thinlunga dân min ziahsak tûra thuthlung thar thutiam A hlen zârah, fel taka nung thei tûra chakna min pêin, sual thiltihtheihna min chaichahsak ta a ni (Heb. 8:10). Tichuan Isuan hmêlmapa chu hnehin, “Pathian nung rawng kan bâwl” (Heb. 9:14) theih nân zalênna min neihtîr a. Setana tihboral hlenna tûr erawh chu, rorêlna hnuhnung neih hunah a lo la thleng ang(Thupuan 20:1–3, 10).
Isuâ zârah hnehna chantîrna thutiam kan neih lai hian, engati nge mi tam takin sual vânga buaina an la neih cheu? Kristaa kohna sâng kan neih anga nung tan tûrin eng thil nge kan tih mêk?
- NILÂINÎ - January 19
TAWRHNA ZÂRA THAFAMKIM TA
Chhiar tûr: Hebrai 2:10, 17, 18; 5:8, 9. Isuâ nuna tawrhna khân eng tangkaina nge a neih?
Tirhkoh chuan Pathianin Isua kha “tawrhna hmangathafamkima” siam a ni tih a sawi a. Hetianga sawi hian thin a thâwng deuh a. A sawi zêl dânin, Isua kha “A ropuina êng leh, atak anpui ngei” (Heb. 1:3, ESV)niin, Ani chu sual, hmêlhemna, bawlhhlawhna nei lo leh thianghlim a ni (Heb. 4:15; 7:26–28; 9:14; 10:5–10).Isua kha chuan hmêlhemna leh bawlhhlawhna ang chî hneh ngai a nei vê lo.
Hebrai erawh chuan, Isuan chhandamna kawng siamsak theih nân ‘thatfamkim’ chhoh zêlna a paltlang tih a sawi a. Isua lo thafamkim ta tia sawi chu, kan Chhandamtu ni tûra thuâm a ni ta tihna a ni.
Tawrhna hmanga Isua ‘tihfamkim’ kha kan chhandamna Bultumtu a nih theih nân a ni (Heb. 2:10).Pâin dân ang thlapa min chhandam theih nân, Isua kha inthâwina ni tûra kraws-a a thih a ngai a. Ani chu inthâwina duhthusâm leh awm chhun a ni. Pathian a nih angin, Isuan ro min rêlsak thei a, a chhan chu A inhlanna zârah min chhandam thei bawk a ni.
Isuan tawrhna zârah thuâwih a zir (Heb. 5:8). Thuâwih a tûlna chhan pahnih a awm a, chûngte chu: A hmasa berah, thuâwihna zârah A inhlanna chu pawmtlâk a lo ni ta (Heb. 9:14; 10:5–10).Pahnihnaah, A tawrhnate chuan kan tâna Entawn tlingah a siam(Heb. 5:9).A hma lama ataka a la paltlang ngai loh avângin Isuan thuâwih a ‘zir’ a ngai. Pathian a ni sî a, tû thû âwih tûr nge a nih tâk ang? Ani chu Pathian nêna inpumkhat, chatuana Fapa ni sâ reng, lei leh vân pum puiin a rorêlna an zawm thin chu a ni. Chuvângin, Isua kha thuâwih lohna atanga thuâwihnaa hma lo sâwn chho ta a ni lo va; thuneihna leh lalna atanga intukluh leh thuâwih ngai lo ni ta zâwk a ni. Pathian Fapa châwisân ni thîn chu, Mihring Fapa thuâwih thei tak a lo ni ta a ni.
Thlêmna tawrh leh hnehna a channa khân, Isua chu Puithiam Lalber, zahngaithei leh rinawm a nihtîr a(Heb. 2:17, 18). Tawrhnate khân Isua chu zahngaithei zâwkah a siam chu a ni lo. Dik takin, Isuâ zahngaihna avângin min chhandam tûra kraws-a thi tûrin Mahni a inpe zâwk a ni (Heb. 10:5–10; Rom. 5:7, 8). Chuti chungin, tawrhnate zârah Isuan ûnau hmangaihna a neih chu dik leh chiang taka târlan a ni ta a ni.
Sual nei lo Isuan a tuâr a nih sî chuan, keini misualte hian kan tawrh a ngai vê ngêi ang. Engtin nge keini hian, kan hnêna chiang taka A hmangaihna lantîrtu, LALPÂ hnên atanga beiseina leh rinngamna kan hmuh laiin, nuna lungngaihna thlengte hi chhel taka tawrh dân kan zir theih ang?
- NINGÂNÎ - January 20
ÛNAUPA, KAN ENTAWN TÛR CHU
Isuan kan mihring nihphung a inbel a, kan zînga a lo chên chhan pakhat chu, kan tâna Entawn tûr, Pathian hmâa dik taka khawsak dân tûr min kawhhmuhtu a nih theih nân a ni.
Hebrai 12:1–4 chhiar la. Tirhkoh sawi dânin, Kristian nun kawnga intlânsiaknaah engtin nge kan tlân ang?
Hê thû-ah hian, tirhkohin rinna kawnga entawn tûr min târlansak tam tak zîngah, Isua chu a chungchuâng ber a ni. Hetah hian Isua chu “kan rinna Siamtu leh thafamkima siamtu”(ESV) tih a ni a. Grik tawngarchegos (“siamtu/hmuchhuaktu”) tih hi ‘sûlsutu’ tia lehlin theih a ni. Isua chu intlânsiaknaa hmahruai, ringtu dangte hmâa tlân chu a ni. Dik takin, Hebrai 6:20 chuan Isua chu “hmahruaitu” a ti a. Thumal pakhat “tithafamkimtu” tih hian Isua khân Pathian rinna kawnga a thianghlim theihtâwp (duhthusâm) chu a târ lang tih a kâwk a. Chû chuan Isua kha kan intlâksiakna kawnga hmahruaitu hlawhtling a nih bâkah, rinna nunpuina kawnga duhthusâm ang thlap a ni tih a kâwk a ni.
Hebrai 2:13-ah chuan: “ ‘Amahah ka rinna ka nghat ang,’ a ti leh a. ‘En teh u, kei lehPathian mi pêk naupangte hi,’ a ti leh bawk a” (NKJV).Heta thilthleng hi Isua sawi dânin ‘Pathian-ah a rinna a nghat ang’ tihna niin, Isaia 8:17, 18 thu sawi chhâwnna a ni.
Isaian hêng thûte hi hmâr lam atanga Israel Hmârlam leh Suria atanga rûn hlauhawm an hmachhawn thû a sawina a ni (Isa. 7:1, 2).Ani rinna leh (Juda) lal Ahaza rinna tlâkchham dân kha a inkalh hlê mai (2 Lalte 16:5– 18). Pathianin Ahaza kha Amâ chunga rinna nghat tûr leh, Ani chuan a chhanchhuak dâwn a ni tih chhinchhiahna dîl tûrin a sâwm a (Isa. 7:1–11). Davidâ thlah a nih angin Ahaza chu Pathianin Amâ fâ angin a hum dâwn tih a lo tiâm tawh a. Tûnah hian duhsak takin thutiam chhinchhiahna dîl tûrin a ti leh bawk a. Ahaza erawh chuan chhinchhiahna chu dîl duh lo vin, Assuria lal, Tiglath- pilesera hnênah palai tîrin, “ ‘Kei hi i chhiahhlawh leh i fapa ka ni e,’ a ti ta zâwka” (2 Lalte 16:7, NKJV).A va ziâ lo êm! Ahazan Pathian fâ nih âiin Tiglath-pilesera “fâ” nih a thlang zâwk zu niâ!
Isua erawh kha chuan, A ke hnuaia a hmêlmâte dah tûrin, Pathian leh A thutiam chungah rinna a nghat thung a (Heb. 1:13; Heb. 10:12, 13).Chutiang thutiam chu Pathianin kan hnênah pawh a siam a, Isua tih ang khân, keini pawhin Ani chu kan rin a ngai a ni (Rome 16:20).
Engtin nge Pathian chunga rinna nghat a, kan nî tin thutlûkna siamah chû chu lantîr zêl dân kan zir theih ang? Thutlûkna pawimawh i siam leh ngai chu eng nge ni a, engtin nge Pathiana rinna i nghahzia i lantîr ngêi theih ang?
- ZIRTÂWPNÎ - January 21
ZIR BELHNA:
Hebrai 2:13-ah hian Isuan A Pâ hnêna A ûnaute chungchâng a sawi chu a chuâng a: “Heta hi kei lehPathian mi pêk naupangte hi” (Heb. 2:13, NKJV) tiin. Patrick Gray sawi dân chuan, hei hian Isua chu A ûnaute kilkâwitu/vêngtu anga sawina a kâwk a. Rome mîte tih dân phungah khân ‘tutela impuberum’chuan an pâte an thihin, “Zirtîrtu, a tlângpui thûin an ûnau upa lam chu an ûnau la naupang zâwkte leh, an rochun thilte chu an lo puitlinthlengin an enkawl thîn a, tichuan ûnau zînga naupang zâwkte enkawl a ngaih avângin upa zâwkte mawhphurhna chu a lo sâng lehzual ta thîn a ni.”—Godly Fear: The Epistle to the Hebrai and Greco-Roman Critiques of Superstition [Atlanta: Society of Biblical Literature, 2003), p. 126. Hei hian Hebrai-in Isuâ ûnaute leh A fâte kan nih a sawi chhan chu a tichiang mai âwm e. Isua chu kan û a nih avângin, kan tân zirtîrtu, kaihruaitu leh vênghimtu a ni.
“Krista chu leia lo kalin, mihringah a lo changa, mihringte âiawhin a ding a, Setana nêna inhniâlnaah pawh mihring chu Pathian siam a nih angin a târlang a, Pâ leh Fapa nêna inzawmna neihtîrin, chunglam thil ngiât tin rêng a zâwm thei ta a ni.”—Ellen G. White, Selected Messages, book 1, p. 253.
“A nunah leh a thu zirtîrahte rêng rêng, Pathian atanga intan chhuak, hmasialna tel lova rawngbâwlna hi, Kristan famkim biâiin a rawn târlang a. Hetah hian Pathian chu mahni tân chauha nung a ni lo tih kan hmû. Khawvêlte siama, thil engkim tungdingin, mi dangte tân, englai pawhin rawng a bâwl reng a; “Mi sualte leh mi thâte chungah chuan a nî a chhuahtîr thîn a, mi felte leh mi fel lote chungah pawh a ruah a sûrtîr thîn.” (Matthaia 5:45). Hetiang H-4 rawngbâwlna duhthusâm hi Pathianin Fapa kutah a hlân a, tichuan rawngbâwlna awmzia Amâ nun entawntlâk hmanga A zirtîr theih nân, mihring chhûngkaw lu berah dintîr a ni. A nun pumpui chu rawngbâwlna dân hnuaia awm a ni a; mi zawng zawng rawng a bâwl a, mi zawng zawng tân A thawk a. Chutiang tak chuan Pathian dân a nun chhuahpui a, thu kan âwih theih dân tûr A nunin min kawhhmuh a.”—Ellen G. White, Chatuan Nghahfâk, p. 732.
SAWI HO TÛRTE:
1. Hebrai hian min chhandam tûrin Isua chu kan ûnaupaah a lo tang tih min hrilh a. Min chhandam nâna Pathian thil tih awmzia chu ngaihtuah la. Engati nge chutiang hawisan chu thil lungchhiatthlâk tak a nih ang?
2. Engati nge Isua kha piang ni lo, keini ang bawka ‘sual hnuaia hralh tawh’ (Rom. 7:14) a nihna chu kan tân a pawimawh viâu? Mosiâ chungchâng leh, anni Israelte anga bâwih a nih vê lohna an tân a pawimawh viâu chhan chu ngaihtuah ang che. Engtin nge Mosia chanchin khân, Isuan thil min tihsak manthiam tûra min tanpui?
3. Kan nuna tawrhna thleng thû-ah châm zui rih la. Engati nge tawrhna chungchâng ngawr ngawr ngaihtuah lo va, thil thâ eng emaw a lo chhuak thei tih ngaihtuah zâwk chu a that?